On Air Night Flight | Midnight - 5:00am

Traa dy Liooar, 11ed Mee Vayrt 2024

Meeryn ass Traa dy Liooar, Jelune 11ed Mee Vayrt 2024

Tra ren yn Reejerey Jonathan Michael yn aa-scrutaght echey jeh shirveishyn slaynt, va faaishnys jeant echey dy beagh yn costys jeh kiarail slaynt ayns yn daa vee jeig shoh cheet £390.3  millioon. Ass yn aa-scrutaght shen echey haink Kiarail Vannin dy ve currit er bun. Ta fysseree clouit ec Kiarail Vannin roish chaglym Mee Vayrt y voayrd echey soilshaghey magh dy vel faaishnys echey dy jean eh ceau £366.3 millioon 'sy vlein argidoil shoh cheet. Ga dy vel yn earroo shen cheusthie jeh faaishnys yn Reejerey Jonathan Michael, 'sy chlaare argidoil er y gherrid cha row agh £347 millioon currt son shirveishyn slaynt.

Ta Stiureyder Argidoil Kiarail Vannin, Jackie Lawless, gra dy vel yn gaue smoo da'n chiareyder eh nagh vel fys shickyr echey er ny costyssyn dy livrey ny shirveishyn. T'ee gra dy vel shen cumrail ablid Kiarail Vannin dy phlannal dy cooie as dy reaghey couyryn 'sy chied ynnyd, agh dy vel yn red elley t'eh cumrail yn ablid echey jannoo, shen dy chur coontey, dy jeeragh as ayns aght lesh dagh myn-phoynt ayn soit er feanish, jeh ny ta'n coarys ayns rieughid costal, ny lhisagh eh costal, dy livrey, er yn oyr dy vel foast y feysht ayn, vel £347 millioon dy liooar, as kuse dy leih gra dy vel shen palchey, as kuse elley gra dy vel eh foddey veih towse dy liooar.

Ta Bnr Lawless gra nagh vel aght kiart nish dy chur freggyrt da'n eysht shen dy jarroo, as ish gennaghtyn dy vel barney ec Kiarail Vannin tannaghtyn ayn, as er-e-son dy vel eh jannoo seose yn un ghaue smoo da Kiarail Vannin, as t'ee gra mannagh vel ablid ec Kiarail Vannin dy hoilshaghey magh dy kiart ny lhisagh y coarys shoh costal, as eisht cosney yn argid shen, eisht nagh bee eh ny sodjey ny ghaue argidoil, agh gaue da Kiarail Vannin myr sheshaght bentyn da'n ablid echey dy livrey. 

Ta Bnr Lawless gra, dy chooilleeney y dean argidoil, mannagh vel y freggyrtys shen ayn, dy beagh yn eiyrtys cummyssagh jeh shen cur yn drogh er livrey shirveishyn, as dy vel shen oyr son sett elley dy bollagh jeh gaueyn. T'ee gra dy bunnidagh dy vel Kiarail Vannin loayrt mychione gaueyn, agh bentyn da'n choarys echey, dy vel eh feer neu-houyr as nagh vel eh stayd yinnagh eh geearree ve ayn, dy ve currit er dy yannoo kuse jeh ny briwnyssyn shoh mychione goll ny smelley as cumrail entreilys as scuirr veih reddyn.

Ta Bnr Lawless gra dy vel eiyrtyssyn cheet magh ass ny reddyn shen, as dy vel ad jannoo jeeill, dy vel ad cur er bun doilleeidyn, as dy vel feme er Kiarail Vannin cur geill da shen. T'ee gra, myr shoh, dy vel ee smooinaghtyn dy bee ec Kiarail Vannin, myr Boayrd as myr coarys,  kuse dy choloayrtyssyn as obbyr doillee dy yannoo 'sy traa ry heet dy hoilshaghey magh eh, er yn oyr dy vel eh lane phossible dy livrey cheusthie jeh'n choodagh argidoil t'ec Kiarail Vannin, as nagh vel feysht ayns ny inchyn eck mychione shen. Agh t'ee gra dy vel yn feysht ry gheddyn mychione ny eiyrtyssyn bentyn da'n obbyr jeh jannoo shen.

Ta Bnr Lawless gra dy vel shen yn obbyr ta Kiarail Vannin fo raad rish kiart nish, as er-lhee, cho leah's vees shen er jeet dy ve beggan appee, dy beagh ablid foddey ny share ec Kiarail Vannin dy chummal shiartanse jeh ny coloayrtyssyn doillee shen.

Ta Caairlagh noa Boayrd Kiarail Vannin, yn Olloo Wendy Reid, haink stiagh 'syn oik ny s'moghey 'sy vee shoh, gra dy lhisagh y Boayrd soilshaghey magh ymmyd fondagh jeh'n argid echey ayns y vlein argidoil shoh cheet. Toshiaght Arree va'n Tashtey eignit dy hirrey £30 millioon elley dy eeck son shen va ceaut ec Kiarail Vannin erskyn y chlaare argidoil echey son y vlein argidoil 2023-24, as lurg claare argidoil y Reiltys mleeaney hug yn Ard Shirveishagh raaue da Kiarail Vannin dy vel eh ersyn livrey shirveishyn cheusthie jeh'n chlaare argidoil echey 'sy vlein argidoil 2024-25.

Ta'n Olloo Reid gra dy vel eh er Kiarail Vannin cur fys vees lane lajer. T'ee gra nagh vel ynrican data rieugh t'echey, agh jannoo tuarastyl veih sampleyryn, myr shoh dy vel feme er Kiarail Vannin cosney stiagh ayn dy hoiggal ny bee cummey yn aggyrt, as dy vel feme er ve beggan ny s'dunnal mychione cur coontey jeh ny eiyrtyssyn foddee ve ayn veih'n aggyrt shen eddyr son yn shirveish as son y theay. 

Ta'n Olloo Reid gra dy vel sym feer vooar jeh argid theayagh, as y vlein shoh er-lheh dy vel eh er Kiarail Vannin cowraghey magh ymmyd feer fondagh jeh dagh meer jeh shen, as er-lhee ny vees goll er jannoo mychione ny saaseyn stiuree as dy chur er fir chlinicoil dy smooinaghtyn er kiarail ny surransee as mieys y chiarail ayns co-heks argidoil feer vie dy jarroo.

Ta Bing son Argid, Cooilleeney as Kionnaghey ec Kiarail Vannin, as she oltey y Voayrd, Nigel Wood, vees ny Chaairlagh jee. Ta Mnr Wood gra yn nhee dy vel Kiarail Vannin ceau towse dy liooar jeh'n argid echey karraghey ny vees echey, shaghey caghlaa as goll er oaie, as er-lesh, dy jinnagh Kiarail Vannin jeeaghyn er oaie, dy jinnagh eh goll er oaie as jannoo tuarastyllyn rere sampleyryn beggan ny smoo, eisht er-lesh ny vees Kiarail Vannin abyl dy hoilshaghey magh dy vel eh spaarail choud's t'ad goll er oaie lesh caghlaa bee ayn dy feer ayns rieughid dy jarroo, as dy vel eh jeeaghyn lesh foaddeeaght da shen. 

Ta Mnr Wood gra dy vel cooish elley ayn, as er-lesh dy vel feme ec Kiarail Vannin er cummal seose freggyrtys – freggyrtys jeh cooishyn rish sleih cochianglt rish – ny surransee, y theay, y Reiltys, yn Tashtey as ny Rheynnyn, as er-lesh nagh vel ad ayn foast, as er-lesh dy vel eh er Kiarail Vannin feddyn y freggyrtys shen, dy bee toiggalys kiart eddyr ny vees goll er gra, myr dy beagh eh, goll back gys tuarastyl yn Reejerey Jonathan Michael, as yn rieughid jeh'n ynnyd ta Kiarail Vannin nish, er yn oyr dy vel ny moyllaghyn jeant ec Jonathan Michael foast ayn jiu, agh nagh vel yn argid ayn. 

Ta Mnr Wood gra, er-lesh, dy vel feme er scuirr veih trughaney mychione yn argid, er yn oyr dy vel eh smooinaghtyn nagh jig yn argid. T'eh gra dy vel preays er argid trooid magh y Reiltys. T'eh gra nagh vel eh gerjaghey monney, agh nagh vel Kiarail Vannin ny lomarcan. Er-lesh dy vel feme er freayll cheusthie jeh'n argid vees ry gheddyn, as foddee dy vel feme er gra, "Shoh fod mayd livrey er yn argid shoh".

Ta'n Olloo Reid gra dy vel ee soiaghey jeh goo Mnr Wood, mychione veg elley dy hrughaney, as er-lhee dy lhisagh Kiarail Vannin cur shen seose er boalley boayl ennagh.

Ta'n eear Hirveishagh Slaynt as Kiarail y Theay, David Ashford, gra dy vel feme er yn towse dy argid currit da Kiarail Vannin ve dy liooar. T'eh gra, tra v'eshyn yn Shirveishagh dy row eh oney ayns gra, dy beagh slane claare argidoil y Reiltys currit son slaynt as kiarail y theay, dy by chosoylagh eh dy beagh eh ceaut as eisht dy bee eh cheet er-ash son tooilley.  T'eh gra dy vel feme er jannoo shickyr dy vel coarys fondagh ayn : cre'n aght ta'n argid elley shen dy ve ceaut; cre ayns rieughid ny scrutee t'ayn.

Ta Mnr Ashford gra dy vel yn sleih t'eshyn er ve mooie loayrt rish scarrit lieh as lieh er shoh. T'eh gra dy vel yn lieh ayrn gra nagh lhisagh y Reiltys er nyrjaghey keesh, dy vel ee goaill argid ass nyn boggaid nagh vod ad fordrail eh; as dy vel yn lieh ayrn elley gra rish nagh vel ad boirit myr t'eh er yn oyr dy vel eh goll son slaynt as kiarail y theay. T'eh gra dy vel yn 
Tashtey smooinaghtyn dy vel paart dy vusthaa noi'n chlaare argidoil nish, agh dy jig yn musthaa noi ayns rieughid 'sy vlein shoh cheet, as ta'n sleih shen er n'ghoaill toshiaght er geeck son shoh Mee Averil as t'eh cheet magh ass yn argid faill oc, as nagh vel ad gennaghtyn dy vel y coarys son slaynt as kiarail y theay er hareaghey.

---oooOooo---

Ta foast builley jeh aggyrt y gheurey er yn Rheynn Egin ayns Thie Lheiys Noble, agh dy vel reddyn er hareaghey ayns shen ayns yn 12 vee shoh chaie. Jerrey Geuree va 66% dy hurransee va kionefenish geddyn lheiys cheusthie jeh kiare oor, cosoyley rish 70% 'sy Reeriaght Unnaneysit. Ta Stiureyder Shirveishyn Slaynt da Kiarail Vannin, Oliver Radford, gra dy vel preayssyn y gheurey er n'yannoo er yn dean kiare oor.   

Ta Mnr Radford gra, Jerrey Geuree mleeaney nagh row agh daa laa ec keim 4 jeh'n chreatlagh jeh keimyn goll seose ny preayssyn obbree, cosoyley rish kiare dy lieh laa Jerrey Geuree nurree, as t'eh gra dy vaik ad neesht cheusthie jeh'n rate foddey ny sloo jeh sleih currit stiagh ayn da'n Jerrey Geuree shoh cosoyley rish yn Jerrey Geuree chaie. T'eh gra dy ren ad cur stiagh ayn 27% jeh ny surransee yn Jerrey Geuree chaie va goll stiagh 'sy Rheynn Egin, agh yn Jerrey Geuree shoh nagh ren ad cur stiagh agh 23.4% jeu.

Ta'n Stiureyder Boandyrys ayns Thie Lheiys Noble, Paul Moore, gra dy vel entreilys da kiarail as yn traa ceaut er rollaghyn faarkee ny cooishyn mooarey son surransee ta cur feyshtyn er Shirveish Choyrle as Chochianglys Kiarail Vannin, va currit er bun dy chur fys as coyrle da sleih, chammah's myr boayl toshee son surransee nagh vel shickyr mychione yn chirveish jee t'ad feme entreilys. Foddee cummaltee cur feyshtyn liorish chellvane ny liorish post-l. 

Ta Mnr Moore gra s'cosoylagh eh dy beagh rheynn corrym eddyr cur enn er chingys, yn traa fuirraghtyn er prowalys dy chur enn er chingys, ny fuirraghtyn er quaaltys dy akin peiagh ennagh ny son lheiys dy ghoaill toshiaght, dy vel shen imnea mooar ec sleih ta fuirraghtyn er, as dy vel yn chooish shen cheet-rish mennick dy liooar.

---oooOooo---


Ta bunnys yn kerroo ayrn jeh paitchey ny saa na queig bleeaney dy eash as nagh vel vaccine er ve oc noi'n ghriuagh. Ta Kiarail Vannin gra dy vel yn earroo dy leih goaill vondeish jeh er duittym neayr's y phandemagh Covid-19. Ec y traa t'ayn cha nel cooishyn ayns shoh, agh ta'n doghan er vrishey magh dy ve oyr son imnea mychione eck 'sy Reeriaght Unnaneysit. Ta Mnr Moore gra, tra ta sleih jeeaghyn er yn eanish hoal ayns Sostyn, as dy vel fys ain dy vel y ghriuagh fer jeh ny doghanyn smoo goaillagh as fys urree ec fir dooinnoil, fakin er yn towse dy leih geddyn y vaccine, dy vel gaue ayn, dy jannagh y ghriuagh roshtyn Ellan Vannin foddee dy jinnagh ee skeayley-magh as dy vel beoyn echey son shiartanse dy leih dy ve ny stayd feer trome. 

Ta Mnr Moore gra, my vees sleih smooinaghtyn dy vel y ghriuagh jannoo orroosyn ny er yn phaitchey oc, dy by vie lesh cur trimmid er, shegin daue tannaghtyn ersooyl veih possanyn paitchyn, veih scoillyn, veih boayl obbree, rish kiare laghyn ec y chooid sloo veih'n traa ren y bruan cheet-rish hoshiaght. T'eh gra dy vel shen lane femoil ayns jannoo cho beg as vees possible y skeayley-magh j'ee, as dy vel eh scanshoil neesht dy chur shaghey cheet faggys da oikanyn, ny da peiagh erbee vees torragh, ny ta coarys coadee jeant faase echey, as son yn sleih shen foddee dy beagh eiyrtyssyn tromey j'ee. T'eh gra, myr shoh, my vees sleih smooinaghtyn dy vel y ghriuagh oc, dy vel feme oc er tannaghtyn scarrit veih sleih elley.

---oooOooo---

Ta skeim giastyllagh vees cur caa da sleih geddyn bit dy vee ny dy yough as va eeckys currit da liorish custymeyr elley ennagh roish shen goll er skeaylley magh, beggan ny sodjey na blein neayr's v'eh currit er bun. Rere y skeim, ta kaartyn currit da sleih ayns feme liorish sheshaghtyn giastyllagh gollrish yn Armee Sauaillagh, Graih as Banc Bee Ellan Vannin. Haink toshiaght er y skeim Jerrey Geuree 2023, tra nagh row agh kiare boayl goaill ayrn, fo'n ennym Nee'm Eeeck Rolaue.

Nish ta'n skeim cur Keart Bee son Paitchyn da studeyryn ayns ny bunscoillyn dy yannoo ymmyd jeu ayns laghyn seyrey tra nagh vel jinnair scoill nastee ry gheddyn oc. Ec y traa t'ayn ta kiare oastanyn jeig trooid yn Ellan goaill ayrn 'sy skeim, as ta sleih treishteil dy bee tooilley 'sy traa ry heet.

Ta fer jeh stiureyderyn y skeim, Tina Brennen, gra dy vel eh cheet veih skeim enmyssit Caffeeyn Currit Shaghey, as shen ny vree vees goll trooid y theihll nish, as sleih abyl dy gholl stiagh ayns oastan as eeck son y bee oc, etc, agh eeck neesht dy liooar son peiagh ennagh dy gheddyn cappan dy chaffee ny dy hey. T'ee gra, myr shoh, foddee peiagh erbee goll stiagh ayns ny oastanyn shen, as shirrey cappan dy hey ny dy chaffee nastee, as dy row ee smooinaghtyn dy row shen ny vree feer vie, agh nagh vel eh ayns rieughid jeeraghey er sleih ta strepey as ta ayns rieughid ayns feme jeh lhongey, ny tey ny caffee.

Ta Bnr Brennen gra, mysh queig mee jeig er dy henney, as fys eck mychione y skeim shoh, dy row ee smooinaghtyn dy beagh shen feer chooie da ny sheshaghtyn giastyllagh dy chooney lesh sleih, ny clientyn ta cheet stiagh dauesyn. T'ee gra, myr shoh, as ish co-obbraghey rish y Chapp Caffee, dy ren ad clou kaartyn dy chur ad gys ny sheshaghtyn giastyllagh, as dy vel adsyn cur magh ny kaartyn da sleih vees cheet stiagh dauesyn, as ta fys oc dy vel ad strepey, as foddee yn sleih shen goll stiagh ayns oastanyn ta goaill ayrn mygeayrt yn Ellan, as dy vel kiare-jeig jeu ec y traa t'ayn, lesh tooilley dy heet dy ghoaill ayrn maroo.

Ta Bnr Brennen gra dy vel ad nish clou ny t'ad cheet er myr kaart Club Bee ny Paitchyn, as dy vel yn kaart shen goll er cur magh liorish bunscoillyn – cha nee agh bunscoillyn ta goaill ayrn ec y traa t'ayn, as dy vel ee treishteil dy jean ad goaill stiagh scoillyn ard traa ennagh. T'ee gra dy vel shiaght bunscoill jeig as nyn enmyn sheese ec y traa t'ayn, as dy vel ard ir ynsee ny bunscoillyn shen cur magh ny kaartyn da ny paitchyn as ta fys oc dy vel ad geddyn lhongaghyn scoill nastee, un chaart per paitchey, dy gholl stiagh ayns ny oastanyn 'sy tourey, ny laghyn seyrey erbee ec ny scoillyn, as lesh y Chaisht ry heet, dy vel ad treishteil dy rolley magh as dy gheddyn tooilley enn currit er Club Bee ny Paitchyn as er ny kaartyn Nee'm Eeck Rolaue neesht.

Ta Bnr Brennen gra dy vel kiare oastan jeig 'sy skeim, as dy vel tooilley oc fo raad, er chee cur sheese nyn enmyn. T'ee gra dy vel yn earroo dy leih vees strepey 'syn Ellan nish cur greain agglagh, as dy vel ish feddyn dy vel eh feer thanvaneagh dy vel lheid yn eme ayn, as dy vel eh cheet dy ve ny smessey.  T'ee gra dy vel ooilley ny sheshaghtyn giastyllagh gra dy vel yn earroo dy chlientyn t'ad geddyn nish trooid y dorrys bishaghey shiaghtin er shiaghtin, myr shoh dy nee cooish rieugh ee, doilleeid rieugh, son ymmodee sleih. T'ee gra dy vel fys ec sleih er y stayd politickagh bentyn da bishaghey ayns keesh, as ooilley ny bun-shirveishyn vees goll seose, as eer taillaghyn barroose son paitchyn nish, dy vel ad ooilley bishaghey, as sleih ta strepey hannah, dy jean ad strepey eer ny smoo. 

---oooOooo---

Ren Bnr Brennen cheet er bishaghey ayns taillaghyn barroose ny scoillyn, ta goll seose liorish jeih ping y jurnaa veih 40p gys 50p.  Ta'n Shirveishagh Bun-Troggalys, Tim Crookall, gra dy row y cheayrt s'jerree va bishaghey ayns taillaghyn son jurnaa gys y scoill as thie reesht 'sy vlein 2019, tra va bishaghey 10p veih 30p gys 40p, ga dy row y dean dy chur y tailley gys 50p ec y traa shen. T'eh gra dy vel ny taillaghyn son paitchyn dy cadjin lieh jeh shen son sleih aasit, jeant cruinn gys y nah 10p, agh dy gholl gys scoill ta ny taillaghyn dy mooar scruit fo. 

Va Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Hiar, Joney Faragher, boirit dy row bree currit da'n vishaghey roish my row fogrey clouit mychione y chooish, agh ta Mnr Crookall gra nagh row shen myr v'eh, dy row fys currit da'n oik lurg yn ogrey, dy chur caa da lughtyn-thie dy laadey rolaue dy lhieeney y kaart go oc roish toshiaght yn imbagh scoill. 

Ta Mnr Crookall gra dy vel aa-scrutaght fo raad jeh taillaghyn son cooid er-mayrn ny shirveishyn undinagh, as kiarail dy chur bree da ec toshiaght y chlaare-hraa noa son 2024. Soit er ny fysseree bentyn troailt son ny scoillyn, 2022-23, t'eh gra dy by chosoylagh eh dy jean y bishaghey ayns ny taillaghyn son scoillyn cosney stiagh  £45,000, my vees ymmyd jeh tannaghtyn fo ny harrish myr v'eh.

Ta Joney Faragher briaght jeh dy eeraghey yn towse dy argid vees scruit fo shirveish barroose ny scoillyn. T'eh gra nagh vel eh shickyr dy jeeragh mychione yn earroo scruit fo taillaghyn ny scoillyn, as dy vel feme er cur eab er geddyn argid scruit fo son taillaghyn barrooseyn ny scoillyn. As eh cheet er y chooish shen mychione bree goll er cur da'n vishaghey roish my row fogrey clouit, t'eh gra, my vees ad gyrjaghey ny taillaghyn barroose, my vees fys currit rolaue, dy vel sleih nish goll magh as kionnaghey ad foddey rolaue, as fy yerrey dy vel y Rheynn coayl fortan, er yn oyr dy vel sleih cur palchey as palchey argid er ny kaartyn shen, as myr shoh dy vel eh er yn Rheynn cur fys cho giare rolaue, as cho doillee as vees shen dy vel eh toiggal smooinaghtyn Bnr Faragher.

Ta Bnr Faragher gra, er-lhee dy vel eh jeeaghyn da ymmodee sleih dy vel yrjaghey doaltattym ayns priosyn freggyrtagh ayns rieughid da cur er y hoshiaght as bishaghey yn ymmyd jeh arraghey theayagh. T'ee briaght jeh Mnr Crookall, er yn oyr shoh, cre ny eabyn vees goll er jannoo ec yn Rheynn echey dy chur er y hoshiaght yn ymmyd jeh arraghey theayagh.  Ta Mnr Crookall gra dy jean yn Rheynn slane aa-scrutaght jeh shirveishyn barroose ayns ny shey gys nuy mee shoh cheet.

Ta Mnr Crookall cur Bnr Faragher ayns cooinaghtyn jeh eab mysh daa vlein er dy henney, as er-lesh dy row eh mysh traa va Covid ayn, as dy row eh ayns traa yn Shirveishagh Chris Thomas, dy row bree dy chur sheese ny priosyn dy akin beagh aght dy chur er tooilley sleih jannoo ymmyd jeh ny barrooseyn, as y nhee nagh daink eh dy feer lesh shen, as er-lesh dy ren Bus Vannin coayl argid dy liooar ynrican liorish jannoo shen, as nagh ren yn earroo dy leih jannoo ymmyd jeu gyrjaghey ayns aght er-lheh, agh myr v'eh gra, dy vel yn Rheynn jeeaghyn er yn shirveish mleeaney, as jannoo slane aa-scrutaght j'ee, as dy jean eh cur tuarastyl da Tinvaal ny s'anmee 'sy vlein. 

---oooOooo---

Ta'n Armee Sauaillagh cummal coorseyn dy chooney lesh sleih caghlaa yn aght t'ad ceau yn argid oc, choud's t'ad strepey lesh coontyssyn as cur eab er freayll ny lughtyn-thie oc ayns aght kiart. Ta co-oardrailagh yn ard son Ellan Vannin, Debbie White, as Paul De Weerd jeh'n sheshaght ghiastyllagh, gra, lesh creoighys y chostys bea, as lesh y chlaare argidoil noa dy ghoaill toshiaght yn 1 Mee Averil, nagh jean coontyssyn agh gyrjaghey.

Ta Mnr De Weerd cheet er yn chenn raa creeney dy vel eh ny share dy chur lhiettrimmys er na dy chur couyr da, as dy vel coyrle mychione lhiastynys ooilley mychione cur eab er cooney lesh sleih tra ta boirey orroo, agh dy vel stiurey coorse er reirey argid mychione cur eab er cooney lesh sleih dy haghney cheet dy ve ayns doilleeid. T'eh gra, myr shoh, 'naght cheddin as ta'n Shirveish Slaynt cur coyrle er ee dy slayntoil, er-lesh dy vel eh beggan gollrish shen.   

Ta Bnr White gra dy row ayns rieughid three fir jeig bookit er y choorse, agh fy yerrey va jeih jeu haink gys shen, as ren hoght jeu cur kione er y choorse, myr shoh t'eh ry akin dy row sleih beggan imneagh roish my ren ad cheet, as dy vel ad dy kinjagh jerkal rish paart dy chooyl-skirraghtyn er yn oyr dy vel reddyn taghyrt ayns bea sleih, as sleih geddyn startaghyn choud's t'ad gobbraghey rish yn Armee Sauaillagh, as dy ren shen taghyrt choud's v'ad jannoo y coorse. T'ee gra dy vel eh feer scanshoil tra t'ad toiggal dy vel ad gobbraghey rish fir er-lheh as t'ad strepey dy mooar lesh yn argid oc.  

Ta Mnr De Weerd gra dy nee ard vunneydagh eh dy vel y coorse bentyn da'n theihll rieugh as bentyn da reddyn ta madyral da sleih ayns y vea oc, as cur eab er soilshaghey magh y chaghteraght tra t'ad marish sleih.

Er-lesh Mnr De Weerd dy vel creoighys y chostys bea er chur-lesh y chooish gys cheu- veealloo inchyn sleih, agh dy vel dy kinjagh sleih ayn vees strepey ayns aght argidoil son ymmodee oyryn persoonagh er-lheh, gollrish brishey jeh cochianglys, ny chingys ny mee-startaght. Er-lesh ayns aght dy vel shin baghey ayns co-voodeeys vees greinnaghey sleih dy cheau argid nagh vel ocsyn er reddyn nagh vel ad feme ayns rieughid. 

Ta Mnr De Weerd gra, eisht, dy mennick, dy vel yn sleih shen gennaghtyn dy ve kyndagh tra t'ad jannoo yn eer red shen, as eisht dy vel ad strepey. T'eh gra, myr shoh, dy vel mooarane jeh mychione cur er sleih soiaghey jeh, (a) nagh vel ad lane vie, as (b) nagh vel peiagh erbee elley noadyr, as gynsaghey dy yannoo reddyn fakin dy vel shen yn aght.

Er-lesh Bnr White dy vel creoighys y chostys bea, myr va goll er gra ayns shoh, jannoo baghtal smooinaghtyn ec sleih. T'ee gra, son shickyrys, dy persoonagh, dy row sampleyr eck, traa v'ee aslaynt nurree, as dy row ee ass yn obbyr eck rish three meeaghyn, as dy dug ee geill da'n chaghlaa three meeaghyn ny s'anmee jeh goll stiagh 'sy chapp reesht jeh'n chaghlaa ayns priosyn. T'ee gra nagh vel ish dy bollaghey soiaghey jeh creoighys y chostys bea er yn oyr nagh mie lhee ny priosyn shen, as nagh vel ad agh tannaghtyn lesh gyrjaghey, as dy jarroo dy vel red ennagh chionnee ee yn chiaghtin shoh chaie er n'gholl seose liorish 65p ayns un shiaghtin. 

Ta Bnr White gra, dyn y wooise da priosyn gyrjaghey, nagh vel yn argid cheet stiagh ec sleih geiyrt er shen, as dy vel shen ny cur towse dy liooar dy phreays, as er y gherrid va sleih loayrt mychione y chlaare argidoil as y vean traastit, as dy vel sleih strepey as fy yerrey dy jean y co-voodeeys brishey traa ennagh, as dy vel sleih strepey dy chummal seose ad hene, as t'ee grada peiagh erbee vees geaishtagh, dy firrinagh, nagh vel eh ny lomarcan. 

Er-lesh Mnr De Weerd 'syn aght cadjin dy vel ny reddyn vees jannoo er yn argid t'ec sleih ayns aght mooar doaltattym, dy vel beoyn oc ve ayns nyn mea hene, shaghey caghlaaghyn ayns polasee y Reiltys, myr shoh foddee dy jean caghlaaghyn ayns polasee yn Reiltys cur argid stiagh 'sy tarmaynys ny goaill argid magh ass, agh dy vel beoyn er shen ve towse beg dy liooar jeh argid fo ny harrish, harrish ymmodee sleih. 
 
Ta Mnr De Weerd gra dy vel beoyn er ny vees cur bree da creoighys dy lhiastynys ayns bea peiagh ennagh, dy ve red er-lheh 'sy vea echey hene – cha nee dy kinjagh, agh dy mennick red ennagh er-lheh 'sy vea echey hene, myr shoh dy vel eh reddyn gollrish coayl peiagh ennagh trooid baase ny coayl yn startey echey. Yiarragh eh, ayns aght cadjin, nagh bee caghlaa mooar ayn myr eiyrtys jeh'n chlaare argidoil, er yn oyr dy vel beoyn er caghlaaghyn liorish y Reiltys dy ve ayns keimyn as goll er oaie dy moal.

Er-lesh Bnr White dy by chosoylagh eh dy jean ad fakin toshiaght er Mee Averil maghey, er yn oyr nagh vel eh kiart nish as myr shoh nagh vel ad eer nakin eh foast, as dy by chosoylagh eh dy vel dy chooilley pheiagh geddyn yn ooleyder oc dy gheddyn magh yn aght t'eh jannoo er dagh peiagh er-lheh,  shen dy vel ny fir er-lheh shen as t'ad cosney cooney cadjin argidoil as t'ad geddyn cooney cadjin argidoil, dy nee baghtal eh dagh blein dy jean ad geddyn y bishaghey shen, as dy jean ad goltaghey shen. 

Ta Bnr White gra dy row caghlaaghyn ayns cooney cadjin argidoil son paitchyn, agh nagh vel shen agh son sleih as ta ny shlee na un phaitchey oc, myr shoh my vees daa phaitchey ec peiagh ennagh dy bee vondeish son shickyrys, agh my vees agh un phaitchey ec sleih, nagh bee wheesh vondeish dauseyn shen.  Agh t'ee gra dy vel imnea eck dy kinjagh mychione y pheiagh single, stiurey thie, as ooilley ny costyssyn shen t'er nyrjaghey, vel shen yn mayll echey t'er n'gholl seose ny dy vel y gioaldeeaght t'er n'gholl seose, geeck y coontey gass, y coontey lectraght, y coontey bee, slane ny lomarcan  gyn cooney erbee veih peiagh erbee elley.

Ta Bnr White gra dy vel shen yn aght t'ad fakin ymmodee jeh ny clientyn oc, 'sy vrastyl shen. T'ee gra dy vel dy chooilley pheiagh loayrt mychione y vean traastit, as t'ee toiggal dy vel shen goaill toshiaght ec £35,000, agh nagh vel shen y stayd ta ny clientyn oc ayn. T'ee gra ayns rieughid dy vel yn sleih ta gobbraghey roosyn, geddyn yn shirveish choyrlee oc, mooarane fo'n £35,000, as shoh yn boayl ta traastey goll er jannoo, er yn oyr dy vel doilleeidyn ec sleih lesh kiarail clienney, as myr shoh, paart jeh ny caghlaaghyn nee taghyrt, nagh jean ad fakin y builley jeu rish paart dy hraa.

Ta Bnr White gra dy bee feme orroo goll trooid yn ogrey argidoil ec dy chooilley pheiagh, as jannoo dy chooilley red rere yn date, as eisht fakin ny vees taghyrt. T'ee gra, eer yn chiaghtin shoh, dy row caghlaa ayns coontaghyn Chellinsh Vannin, dy vel dy chooilley red goaill toshiaght er feiyraghey sheese y vollagh, as nagh eh ynrican keesh ny cooney cadjin argidoil, agh dy chooilley red elley vees goll seose, lesh mayll goll seose son sleih ayns thieys sheshoil, dy vel y mayll shen goll seose, croghey er y voayl ta sleih ayn, quoid vees shen. T'ee gra, myr shoh, dy bee ymmodeecaghlaaghyn ry heet roin, myr shoh dy vel feme oc er tannaghtyn feer faggys da ny clientyn oc ayns ny shiaghteeyn as meeaghyn shoh cheet. 

---oooOooo---

Ec cheu elley y scailley, ta sleih as ta cheet stiagh feer vooar oc, as ta cagliagh er yn towse dy cheesh eeckit oc. Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer Lhee Alex Allinson gra, my vees yn earroo ooilley cooidjagh jeh sleih recortit son keesh 'syn Ellan, vees 72,000 dy leih, dy vel yn corrillagh feer veg dy leih ry akin ta cochianglt rish y chagliagh er keesh, agh dy vel yn Tashtey gooley dy vel yn earroo beg shen dy leih cur stiagh ayns rieughid £11.2 millioon 'sy vlein, bentyn da keesh cheet stiagh.  

Ta'n Fer Lhee Allinson gra dy vel 58 peiagh recortit dy yannoo ymmyd jeh'n chagliagh er keesh.

---oooOooo---

Ta'n Rheynn Bun-Troggalys jeeaghyn er kuse dy haaseyn dy aa-chummey Purt Aer Runnysvie. Ta'n Shirveishagh, Mnr Crookall, gra, rere Purt Aer Ellan Vannin – Oyr, Traa ry heet as Forum, va coardit ec Tinvaal Mee Averil 2023, dy vel y phurt aer goll veih Keim 1 jeh'n chlaare chaghlaaee ayns keimyn, goll er oaie gys Keim 2, as dy vel shoh goaill stiagh pointeil coyrleyder da'n Shirveishagh lesh schleiyn er-lheh oc ayns cooishyn etlagh as traghtee dy lhiassaghey olteynyn y Voayrd scaadooagh. Ta saase obbree y Phurt Aer goll er sur-smooinaghtyn er liorish y Voayrd, as fer jeu jannoo co-chorp j'ee ayns cummey jeh colught cagleeit  by lesh y Reiltys. 

Ta Mnr Crookall gra, dy dooghyssagh, dy vel shoh reihyn elley, as dy beagh eh son Tinvaal dy choardail rish moylley erbee jeant ec y Voayrd. T'eh gra, er y fa shoh, rere yn leigh, dy vel y Phurt Aer tannaghtyn myr ayrn jeh'n Rheynn Bun-Troggalys, as dy vel yn Voayrd paart jeh'n Rheynn, as nagh vel stayd leighoil echey ec y traa shoh. 

Va'n eear Shirveishagh Bun-Troggalys, as Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Veanagh, Chris Thomas, goltaghey ny va Mnr Crookall dy ghra, agh va paart dy imnea echey dy row eh jeeaghyn dy row ymmodee olteynyn y wirran er n'gheddyn y screeuyn as dy vel eh jeeaghyn dy bare lesh ard wirran reirey y Phurt Aer ymmyrkey dy yannoo co-chorp as ymmyrkey traghtee, as dy vel earroo mooar dy chummaltee y rheynn reihyssagh er hayrn shen da'n gheill echey, myr shoh v'eh shirrey er yn Shirveishagh dy eeraghey – as er-lesh dy ren eh hannah, agh dy ve shickyr daa filley – nagh vel briwnys er ve jeant mychione jannoo co-chorp jeh'n Phurt Aer.

---oooOooo---

Ta coloayrtyssyn er ve ayn mychione Ben my Chree, vel feme er Colught Paggad Bree Ellan Vannin cummal y baatey 'sy chooylrey dy chooney lesh ymmyrkey cooid, fakin dy nee lesh y cholught ta'n baatey Side nish. 

Choud's va'n Shirveishagh Tashtee cur feanish roish bing Tinvaal, ren eh feeraghey dy vel currym er y cholught ec y traa t'ayn dy reayll eear ard vaatey y cholught myr ayrn jeh'n Choardail er Shirveishyn Marrey, ga ny vel ee shiaulley dy reiltagh neayr's haink y baatey noa, Manninagh, stiagh ayn 'sy tourey. Ta'n Fer Lhee Allinson gra nagh vel eh shickyr cre vees ry yannoo lesh Ben my Chree 'sy traa ry heet.

Ta'n Fer Lhee Allinson gra dy vel shen fer jeh ny feyshtyn t'er ve currit ayns chaglymyn eddyr yn rheynneyder – shen dy ghra yn Tashtey - as yn colught : vel feme er freayll y baatey Ben my Chree foast ayn, nish dy vel yn Side ry gheddyn myr cooney 'sy chooylrey, as da shen ayns rieughid va Ben my Chree kiarit dy ve currit.

Bentyn da'n Choardail er Shirveishyn Marrey, ta'n Fer Lhee Allinson gra dy vel eh smooinaghtyn dy vel feme er aa-scrutaghey eh, as er-lesh dy nee docamaid eh jeh'n traa echey. T'eh gra dy by vie leshyn smooinaghtyn, lesh cochianglys share eddyr colught preevaadjagh s'lesh y Reiltys as Rheynn yn Reiltys, dy vod mayd jannoo sloo cramp palchey jeh'n Choardail er Shirveishyn Marrey as jannoo eh foddey ny sassey dy lhaih as foddey ny sassey dy hoiggal.
 

More from Manx Gaelic