On Air Goll as Gaccan Simon Clarke & Phil Gawne | 4:00pm - 6:00pm

TRAA DY LIOOAR, 16oo Jerrey Fouyir 2023

Meeryn ass Traa dy Liooar, Jelune 16oo Jerrey Fouyir 2023

Ta Kiarail Vannin gra dy jean eh gobbraghey dy creoi dy chur shirveish chadjin ayns lheelann feeacklagh Lhiattee y Chrink ayns Doolish lurg da colught Kiarail Eeacklagh Regent livrey seose y conaant eck. Ta shey thousane as shey cheead dy leih recortit lesh lheelann feacklagh Lhiattee y Chrink, as ta ymmodee jeu shaghey yn traa son scrutaghtyn. 

Ta Ard Sheckter Kiarail Vannin, Teresa Cope, gra dy vel doilleeidyn mooarey bentyn da ablid lesh earrooyn, agh t'ee er ninsh da Radio Vannin dy vel ee treishteil dy jean olteynyn y wirran t'ayn nish tannaghtyn ayns shen. T'ee gra dy row fys ec Kiarail Vannin dy row Kiarail Eeeacklagh Regent geearree cur er-ash y conaant eck, as dy jean ee scuirr veih cooilleeney shirveishyn veih'n jeihoo laa as feed Mee Houney. T'ee gra dy vel cummal seose shirveish gyn barney as jannoo shickyr dy vel shirveish jeh ard vieys son ny shey thousane surransee as shey cheead vees recortit lesh Shirveishyn Feeacklagh Lhiattee y Chrink, jannoo seose yn tosheeaght son Kiarail Vannin.

Ta Bnr Cope gra nagh row ad geearree faagail ny fir er-lheh shen gyn shirveish. T'ee gra dy row reih ayn dy chur eab er geddyn peiagh erbee elley dy ghoaill y conaant shen veih'n chied laa Mee ny Nollick maghey, agh 'naght cheddin as va reaghys jeant ec Kiarail Vannin dy heet stiagh ayn as dy stiurey Ynnyd Lhee Balley ny Sallee, ny s'moghey sy vlein, dy row ad gennaghtyn dy row shoh ny reih mie son Kiarail Vannin dy hur-smooinaghtyn er, as dy ren eh cur shen gys y Voayrd dy moghey sy chiaghtin shoh as er choardail rish goaill er stiurey Shirveishyn Feeacklagh Lhiattee y Chrink son yn daa vee jeig shoh cheet ec y chooid sloo, 'naght cheddin.       

Ta Bnr Cope gra dy jean Kiarail Vannin stiurey shirveishyn feeacklagh y hirveish claynt ashoonagh, as nagh jean eh cur agh shen vees ry gheddyn trooid yn chirveish claynt ashoonagh. T'ee gra dy jean eh gobbraghey dy creoi dy heet gys shirveishyn cadjin reesht, as fys echey dy row doilleeidyn mooarey ayn bentyn da ablid lesh earrooyn, as dy vel earroo dy ir er-lheh as t'ad fuirraghtyn er ny quaaltyssyn oc as er lheihys, as dy vel Kiarail Vannin geearree goaill as cur cheb da'n wirran vees gobbraghey da Shirveishyn Feeacklagh Lhiattee y Chrink dy heet harrish dy ve faillt ec Kiarail Vannin. T'ee gra myr shoh dy vel ooilley yn obbyr bee jeant ec Kiarail Vannin dy tappee rish shiaghtin ny ghaa shoh cheet, dy vod ad ayns rieughid goaill er y currym veih'n chied laa Mee ny Nollick.

Ta Bnr Cope gra dy vel shirveishyn feeacklagh ec Kiarail Vannin hannah myr ayrn jeh'n reayn dy hirveishyn livreit. T'ee gra dy nee baghtal eh dy vel yn chooid smoo jeh'n chiarail eeacklagh livreit ec  ny shirveishyn echey fo chonaant, agh 'naght cheddin, dy vel eh cummey feer chosoyley rish y chummey vees ry gheddyn bentyn da kiarail vunnidagh as kiarail fir lhee chadjin. T'ee gra dy vel shoh ny chummey vees ry ymmydey ec Kiarail Vannin, as dy vod eh hene stiurey y lheelann shen, as dy vel yn teiy reiht echey son goll er oaie, rish daa vee jeig ec y chooid sloo, as dy jean ad jeeaghyn er yn aght t'eh goll. 

Ta Bnr Cope gra dy vel yn red scanshoil dy insh da ny surransee echey, shen dy vel Kiarail Vannin jeean dy akin shirveish goll ayns shen, dy vel eh jeean dy ghoaill as dy hebbal paartyn da ooilley y wirran ta gobbraghey ec y traa t'ayn da Lhiattee y Chrink, as dy ve abyl dy chur gys shen lesh y wirran echey hene ta gobbraghey ayns shirveishyn feeacklagh, dy vod ad ayns aght jannoo ny share ny vees goll er chebbal, ayns aght cosoyley rish shen haink eh lesh Kiarail Vannin jannoo hannah rish Ynnyd Lhee Balley ny Sallee, liorish cur-lesh fir phrofeshoonagh elley ta gobbraghey myr ayrn jeh'n wirran shen stiagh ayn, dy chooney lesh paart jeh ny doilleeidyn bentyn da ablid lesh earrooyn.

Ta Bnr Cope gra dy vel fys ec Kiarail Vannin dy vel eh feer eer ghoillee dy ailley feeackleyryn, agh dy vel Kiarail Vannin treishteil dy vod eh chebbal shirveish jeh ard vieys ayns Lhiattee y Chrink, as cosney reesht gys stayd cadjin. T'ee gra dy vel fwirranyn Kiarail Vannin gobbraghey feer eer chionn rish y wirran t'ayns shen hannah, toiggal y stayd t'ayn, as y ve abyl dy yannoo shickyr dy vel eh cur er bun plan baghtal dy verraghtyn er ooilley ny sessyn as lheiyssyn as scrutaghtyn t'er ve caillt. 

Ta Bnr Cope gra, myr shoh, dy vel traa er ve currit aarloo ry hoi jannoo shen, agh dy vel eh ec keim moghey foast, as y reaghys kiart jeant ec y Voayrd, as naght cheddin as ren Kiarail Vannin gaghtey feer tappee dy chur harrish Ynnyd Lhee Balley ny Sallee, dy jean eh gobbraghey dy tappee dy yannoo shickyr dy vel shirveish cho ooilley goaill fo raad veih Mee ny Nollick maghey ayns Lhiattee y Chrink as vees possible echey dy chooilleeney.

Ta Bnr Cope gra dy vel feme er Kiarail Vannin dy bollagh jannoo shickyr dy vel shoh ayns aght naeer bentyn da costyssyn, er yn oyr nagh vel argid elley sy choarys vees ry gheddyn, myr shoh ny vees ry yannoo ec Kiarail Vannin, shen dy ghoaill leagh y chonaant as dy vaih shen reesht sy chirveish. T'ee gra, syn aght share, dy by vie lesh Kiarail Vannin cur tooilley argid as tooilley couyr stiagh ayns shirveishyn feeacklagh, agh nagh vel yn argid shen ry gheddyn ec y traa t'ayn. Agh t'ee gra dy vod Kiarail Vannin goaill leagh y chonaant veagh roish nish ec Kiarail Vannin rish Kiarail Regent, as cur stiagh shen ry hoi stiurey yn shirveish shoh.

Ta Bnr Cope gra dy vel ad treishteil failley as freayll whilleen oltey y wirran ta gobbraghey ayns shen ec y traa t'ayn, as troggal seose yn shirveish shen, cheusthie jeh ny couyryn argidoil t'ec Kiarail Vannin hannah.

 ---oooOooo---

V'eh reaghit ec boandyryn ta nyn olteynyn jeh Colleish Reeoil y Voandyrys dy stholkey reesht yn chiaghtin shoh, agh ta farkaght er ve currit er shen choud's t'ad sur-smooinaghtyn er cheb noa bentyn da'n argid faill oc. Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer Lhee Alex Allinson, gra dy vel yn Tashtey jannoo wheesh as vees possible dy chummal seose Kiarail Vannin ayns feaysley y cront ec y traa t'ayn bentyn da boandyryn, agh t'eh gra dy bee feme er jannoo briwnyssyn doillee er coontey jeh shoh.

Cha nel yn Fer Lhee Allinson arryltagh dy hoilshaghey magh ny earrooyn bentyn da shoh. T'eh gra, my vees ny boandyryn soiaghey jeh'n cheb noa, dy bee feme er feddyn yn argid ass claareyn argidoil t'ayn hannah. Ta'n Fer Lhee Allinson gra dy by hreih eh, agh nagh vel billey argid druiaghtagh ayn. T'eh gra dy row yn Tashtey gobbraghey feer chionn rish yn Rheynn Slaynt as Kiarail y Theay dy chur claare argidoil dy liooar dy chur shirveishyn slaynt as shirveishyn y theay syn Ellan. T'eh gra, myr s'cosoylagh eh dy vel fys ec sleih, dy vel ny barganeaghyn eddyr caghlaaghyn sheshaght cheirdey, vees goaill stiagh Colleish Reeoil y Voandyrys, as Kiarail Vannin, agh dy vel yn Tashtey er chur eab er cooney lhieu wheesh as vees possible. 

Ta'n Fer Lhee Allinson gra, ec y traa t'ayn sy vlein argidoil shoh, dy vel claare argidoil feer chionn ayn, as dy vel yn Reiltys goaill magh ass argid freillt wheesh as cheead dy lieh millioon punt, as dy vel shoh argid elley, as dy bee feme er feddyn eh veih cheusthie jeh'n chlaare argidoil t'ayn hannah. T'eh gra myr shoh dy vel yn Tashtey er n'ghoaill ersyn y currym dy yannoo wheesh as vees possible, dy chur eab er cooney lesh Kiarail Vannin feaysley y cront t'ayn nish. T'eh gra dy vel yn Tashtey cur enn dy bollagh er dy vel feme er failley dy liooar as freayll ard olteynyn y wirran ain sy linney toshee, vel shen fir ynsee, boandyryn, fir lhee ny meoiryn shee, agh dy vel feme er yn Reiltys jannoo shen cheusthie jeh towse soit dy argid.

Er-lesh y Fer Lhee Allinson ny keayrtyn nagh vel sleih toiggal, liorish cur couyryn elley stiagh ayns yn derrey ard dy vel feme er aa-reaghey tosheeaghtyn son cur argid ayns ard elley. T'eh gra, veih cheu yn Tashtey, dy vel ad jeeaghyn er shoh feer trome-chooishagh, as dy vel yn Tashtey, gollrish peiagh erbee syn Ellan, er nakin bishaghey mooar ayns costyssyn er coontey bolgey argidoil, as chammah's shen, myr freggyrt da shen, dy vel sleih geearree bishaghey argid faill, as dy vel shen reaghys feer resoonagh dy yannoo.

Agh ta'n Fer Lhee Allinson gra, dy oardrail shen sy chlaare argidoil mleeaney, dy bee feme er jannoo briwnyssyn doillee, dy yannoo shickyr dy vel yn Reiltys freayll rish y plan argidoil son y traa meanagh, bentyn da scuirr veih tayrn argid ass tashtaghyn freillt, jannoo ny sloo shen ayns blein ny ghaa shoh cheet, as goll er-ash gys claare argidoil vees cormit foddey ny smoo choud's ta'n Reiltys goll er oaie, er yn oyr nagh vel agh towse er-lheh soit ayns ny tashtaghyn freillt. T'eh gra, son shickyrys, myr Shirveishagh Tashtee, dy vel ee fys echey dy mooar dy vel eh coadeyder sporran y tackeyder, as nagh vod y Reiltys tannaghtyn rish y ve ny lhie er shen.

Gyn cheet er ny earrooyn cochiangt rish cooish ny boandyryn as yn cheb noa, ta'n Fer Lhee Allinson gra dy vel yn Tashtey er n'obbraghey feer eer chreoi rish Kiarail Vannin dy yannoo wheesh as vees possible. Er-lesh dy vel eh nish er jeet gys yn aght s'jerree dy chur eab. T'eh gra, my vees shoh er ny ghlackey liorish ny failleydee, dy vod yn Tashtey eisht, son shickyrys, ooley quoid nee eh costal da'n Tashtey. Mannagh vel ny boandyryn soiaghey jeh'n cheb, eisht ta'n Fer Lhee Allinson gra dy bee eh son Colleish Reeoil y Voandyrys as ny olteyn j'ee dy varganey rish Kiarail Vannin. T'eh gra, ny va jeant ec yn Tashtey, shen dy chur cooney noa da Kiarail Vannin as da'n Rheynn dy chur cheb cho mie as t'eh smooinaghtyn dy ve abyl.

Ta'n Fer Lhee Allinson gra nagh vel y chooish shoh bentyn da'n vaggyrt dy stholkey, agh da'n ablid rieugh dy hoie sheese as dy varganey rish sleih as dy loayrt rish sleih. T'eh gra dy nee fer jeh ny reddyn jeant syn Ellan shoh, dy ren eshyn as Lawrie Hooper soie sheese ayns Keyll Darree as dy ren ad loayrt rish dy chooilley oltey Colleish Reeoil y Voandyrys ta olteynyn y wirran ayns shoh, t'eh gra dy vel ad barganey roo dy kinjagh, loayrt roo, as, smoo scanshoil, eaishtagh roo, myr shoh dy nee Reiltys eh vees geaishtagh, Rheynn vees geaishtagh, as dy jean yn Reiltys tannaghtyn lesh jannoo shen.

 ---oooOooo---

Myr cheayll shin yn chiaghtin shoh chaie, ta shellooderyn y cholught, Shoprite, Deryck as Kevin Nicholson, er veeraghey dy vel ad er neeck ooilley ny nuy shappyn oc gys y cholught Tesco, as nee'n colught shen goaill toshiaght er cur y brand Tesco er ny shappyn ayns ny nuy meeaghyn shoh cheet.

Ta'n Ard Shirveishagh, Alfred Cannan (Ayrey as Maayl), er n'ghra dy vel yn Reiltys currit da gobbraghey rish eirinee Vannin. Dooyrt Sheshaght Cheirdey Ashoonagh Vannin ny Heirinee dy daink y fogrey mychione creck ny shappyn wheesh as naight jeeish as da peiagh erbee elley, as dooyrt eh neesht dy row imnea mooar ec sleih ayns kerroo yn eirinys. Myr freggyrt, va fogrey clouit ec Mnr Cannan.

Ta Mnr Cannan gra dy vel yn Reiltys currit da freayll rish gobbraghey rish Sheshaght Cheirdey Ashoonagh Vannin ny Heirinee as rish dy chooilley troareyder as kiareyder as livreyder, as jeeraghey dy mooar er cummal seose reaghyssyn caghlaaee er nyn son ta cur stiagh ec y traa t'ayn ayns Shoprite as Tesco.

Ta fogrey Mnr Cannan gra, trooid yn Rheynn Gastid Dellal as yn Rheynn Chymmyltaght, Bee as Eirinys, dy vel yn Reiltys er ve loayrt dy reiltagh rish Tesco, lurg da kionnaghey Shoprite ny s'moghey sy chiaghtin, dy hoiggal y builley kiart nish er olteynyn y wirran ynnydoil as kiareyderyn.

T'eh gra dy vel yn Reiltys jeeraghey dy bollagh er jannoo shickyr dy vel troareyderyn bee as jough ynnydoil tannaghtyn lesh cur troaryn gys ny custymeyryn oc as dy vel eh jerkal rish Tesco rheynn fys s'noa elley ayns ny laghyn shoh cheet.

Roish shen, dooyrt yn Shirveishagh Gastid Dellal, Tim Johnston (Ayrey as Maayl) dy row y foawr myn-chreck Tesco kionnaghey shappyn Shoprite ny ghreain doaltattym, gyn coloayrtys rolaue. 

Ta'n Shirveishagh Chymmyltaght, Bee as Eirinys, Clare Barber, gra dy nee scanshoil eh dy vel chaghteraght y Reiltys ayn, greinnaghey sleih dy chionnaghey troaryn ynnydoil. 

Ta Bnr Barber gra nagh vod cummal seose troareyderyn as kiareyderyn Vannin y ve agh ny red mie. T'ee gra dy vel kionnaghey cooid ynnydoil, dy vel eh red ennagh vees jarrooagh dy mooar, as dy vel eh ry chummal seose ny smoo, dy vel eh foddey ny share son yn chur magh emshyraght ain, gyn cur-lesh stoo stiagh ayn. T'ee gra dy vel eh smoo keeayllagh er nyn son dy yannoo ymmyd jeh ny vees jeant dy hynnydoil. Agh t'ee gra dy vel eh cur enn da, dy vel doolane fo shiartanse dy leih bentyn da'n aght t'eh ry gheddyn oc, as er-lhee dy vel ny vees scanshoil, shen dy vel shin shirrey dy gheddyn whilleen shapp as fod mayd trooid yn Ellan, vees cur er y hoshiaght as chebbal son creck troaryn ynnydoil.

Ta Bnr Barber gra dy vel ny coloayrtyssyn moghey t'er ve ec yn Rheynn rish Tesco er ve feer jarrooagh, as dy vel Tesco loayrt mychione geearree dy yannoo shickyr dy vel entreilys ec troaryn ynnydoil, kiareyderyn ynnydoil, stiagh ayns Tesco. Agh t'ee gra dy nee baghtal eh dy vel ymmodee peeshyn jeh ny meeryn er-merre shen as feme er cur ad stiagh syn ynnyd oc, vel shen shirrey enn rere stundayrtyn bee, vel shen jannoo shickyr dy vel y dellal oddys y ve coardit eddyr ny troaryderyn as Tesco kiart. T'ee gra, veih'n cheu eck hene, dy vel shen dy bollagh yn ard oddys yn Reiltys cheet stiagh sy chooish as cummal seose ee, as gobbraghey marish Tesco as marish ny troareyderyn shen, dy phohlldal sleih dy chosney gys y cheim kiart dy ve abyl dy chur troaryn gys Tesco my vees shen t'ad geearree jannoo, as my vees shen yn briwnyns dellal kiart er nyn son.

Ta Bnr Barber gra dy nee baghtal eh dy vel yn Rheynn cur toyrtyssyn hannah dy lhiggey da sleih dy obbraghey dy hirrey enn rere stundayrtyn, dy chur stiagh ayn cullee s'noa, as dy vel adsyn reddyn ta goll er cooney lesh cheusthie jeh'n Rheynn, as dy vel skeimyn neesht ec yn Rheynn Gastid Dellal son ny colughtyn t'ad cummal seose, agh dy bee eh cochianglt rish jannoo shickyr dy vel y Reiltys cur ooilley shen ayns aght traaoil ayns boayl vees ry chosney dy haashagh, gobbraghey rish troareyderyn, foddee cummal keirdlannyn, cur y keim shen dy phohlldal vees femoil dy yannoo shickyr dy vel sleih ayns stayd lajer, as fy yerrey dy chur-lesh ad hene gys stayd smoo shickyr ayns traa, as ta fys ec yn Rheynn kiart nish, dy vel traa dy neu-hickyrys t'ayn.

As bentyn da'n reaghys liorish Deryck as Kevin Nicholson dy chreck ooilley ny nuy shappyn Shoprite gys Tesco, ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer Lhee Allinson, gra nagh vel coayl argidoil erbee er yn oyr dy vel myn-chreckeyderyn mooarey, gollrish Tesco, geeck keesh ayns shoh, vees cur stiagh eddyr jees ponk three as jees ponk queig millioon punt sy vlein. T'eh treishteil neesht, lesh rate dy vee-startaght cho injil as v'eh rieau as earroo ard dy startaghyn follym, dy bee caa da peiagh erbee as ta'n startey echey ayns gaue, dy gheddyn startey noa, lesh cooney y Reiltys my vees feme er shen.

Ta'n Fer Lhee Allinson goaill rish dy nee traa dy chaghlaa t'ayn, as er-lheh son troareyderyn ynnydoil, agh t'eh credjal dy vel oyr son ve jerkallagh. T'eh gra dy vel yn Rheynn Chymmyltaght, Bee as Eirinys as yn Rheynn Gastid Dellal er ve leeideil sy chooish shoh, as er loayrt rish dy chooilley chiareyder mooar ynnydoil, as dy vel slane reayn dy haglymyn reaghit ayns yn daa hiaghtin shoh cheet, dy hoiggal ny vees ny imneaghyn ocsyn, agh neesht ny foddee y ve caaghyn mooarey, bentyn da lheanaghey y reayn dy happyn vouseyn foddee ad creck.

Ayns fogrey, ta Feillyn Ellan Vannin gra dy vel cochianglys obbree lajer echey rish edyr Tesco as Shoprite, as lurg yn ogrey shoh dy vel eh jeeaghyn roish dy hannaghtyn lesh obbraghey rish Tesco dy hebbal feill Vannin sy traa ry heet. 

Chammah's troaryn veih Feillyn Ellan Vannin, ta Tesco hannah creck troaryn veih Keylann Ellan Vannin neesht. 

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Hwoaie, David Ashford, gra dy lhisagh yn Reiltys er ve cochianglt ny smoo ayns creck Shoprite gys Tesco, dy yannoo shickyr dy vel caa da troareyderyn ynnydoil geddyn margey. T'eh cremmey dy row kied reeoil currit da Slattys Co-hirrey 2021, agh nagh row reillyn currit er bun dy chur pooaraghyn da'n Oik Dellal Cairagh dy oaseirey lheid y chreck. T'eh gra dy vel towl lhean sy clattys.

Ta Mnr Ashford gra dy vel yn imnea echey bentyn da troareyderyn ynnydoil, as nagh vel gioal er ve jeant ec y traa t'ayn, yn earroo dy hroareyderyn ynnydoil as va entreilys oc gys Shoprite, dy bee'n entreilys cheddin oc nish t'eh er ve kionnit ec Tesco. T'eh gra dy row mantra veih'n Reiltys rish mysh yn feed blein t'er n'gholl shaghey dy chionnaghey dy hynnydoil, agh dy yannoo shen, dy vel feme er ny troareyderyn as kiareyderyn cosney raad gys y vargey. T'eh gra dy ren Shoprite prowal eh hene dy ve ny raad feer vie gys y vargey, as er-lheh son shiartanse jeh ny troareyderyn sloo, as dy vel imnea echey vel shen dy ve er ny chummal seose ayns ny reaghyssyn t'ayn nish.

Ta Mnr Ashford gra dy beagh eshyn er hreishteil dy beagh paart dy chochoyrle rish y Reiltys rolaue, as dy jarroo dy vel fer jeh ny imneaghyn echey, haink eh er yn laa shen ayns ny meanyn sheshoil, bentyn da'n Clattys Co-hirrey, as kied reeoil currit da 2021, as daa vlein ny lurg shen nagh vel ny reillyn - as feme orroo rere Ronney Shey y clattys shen, as ta femoil rere ronney shey y clattys dy chur da oaseiryn dellal cairagh pooaraghyn bentyn da covestaghyn - er jeet er oaie. 

Ta Mnr Ashford gra, dasyn, dy vel shen oyr son imnea, er-son lesh mooadys y chovestey shoh, er-lesh dy vel eh red ennagh as lhisagh y Reiltys er ve cochianglt rish, ynrican dy varganey as ayns rieughid dy yannoo shickyr dy vel kiareyderyn ynnydoil freayll y raad shen gys y vargey. T'eh gra, yn nhee dy vel y towl lhean shen ayns ny leighyn, ny yeih dy daink y slattys ayn, jannoo seose imnea er-e-hon, lesh daa vlein son ny reillyn dy heet er oaie, as nagh vel ad.

Ta Mnr Ashford gra, asyn, keayrt elley, dy vel shen cur trimmid smoo er red ennagh v'eh gra rish earroo liauyr dy vleeantyn sy pholitickaght, nagh vel eh ynrican y slattys bunnidagh ta scanshoil, agh dy lhisagh fo-clattys erbee cheet veih'n clattys shen ve currit-rish myr wheesh as scanshoil, as cha nee myr red ennagh smooinit er ny s'anmee. T'eh gra dy lhisagh yn Reiltys jannoo shickyr dy vel reillyn ec keim dy vel ad goll er draghtey ec y traa ta bree currit da'n clattys.

 ---oooOooo---

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Carbory, Balleychashtal as Malew, Jason Moorhouse, er chur roish treealtys dy gholl roish soie Tinvaal Jerrey Fouyir laa ny vairagh, shirrey co-choyrle share rish thieyn dellal as fir er-lheh roish my vees skeim ny shalee treealit as argid y Reiltys ayn goaill toshiaght. 

Ta Mnr Moorhouse gra dy vel shoh cochiangley rish ny va taghyrt ayns yn daa vee t'er n'gholl shaghey bentyn da'n ghowaltys geayee. T'eh gra, sy traa shen, dy vel ny cummaltee ynnydoil er ve ayns stayd agglagh, as yn aght v'oc dy gheddyn freggyrtyn, dy vel shen er ve trooid aghinyn rere slattys seyrsnys fysseree, cur eam er Olteynyn yn Chiare as Feed oc, as cur eam er Caairlagh Lught-Reill Bun-Shirveishyn Vannin dy jeeragh, as nagh row shen mie dy liooar. T'eh gra dy vel imnea rieugh mooie ayns shen, rour meeryn dy ys vees goll noi y cheilley, as nagh vel eh cooie.

Ta Mnr Moorhouse cheet er red ennagh as t'eh gra dy ve red neu-chramp eh bentyn da ardan tarlheimmey ayns Balleychashtal, as yn chied laa as feed Mee Luanistyn dy dinsh Caairlagh ny Barrantee da nagh row fys echey er y voayl veagh eh, as eisht ayns freggyrt ayns Tinvaal mysh jeih laghyn er dy henney, dooyrt ad nagh bee fer ayn, as t'eh briaght, cre vees taghyrt ayns shoh? T'eh gra dy vel wheesh neu-hickyrys ayn, as dy vel yn treealtys echey gra ayns rieughid, goll er oaie, my vees ard halee dy ve ayn, dy lhisagh slane fys y ve currit da sleih ynnydoil mychione ny vees taghyrt, as dy lhisagh peiagh ennagh y ve ayns shen t'ayns rieughid enmyssit dy chur rish feyshtyn as imneaghyn myr coloayrtys foshlit.

Ta Mnr Moorhouse gra, ec y traa t'ayn, nagh vel shen taghyrt, as magh ass shen dy bee reaghys jeant gyn sur-smooinaghtyn ayns rieughid er ny vees sleih smooinaghtyn. T'eh gra, ayns Ellan beg as ta shin ooilley smooinaghtyn dy lhisagh shin cur stiagh nyn marel, dy vel shen oyr son imnea.

Er-lesh Mnr Moorhouse, ayns yn chooid smoo dy chooishyn, dy vel earroo beg dy liooar cochianglt rish yn oardagh plannal, as dy vel shiartanse dy imneaghyn er-lheh ec yn sleih shen, as foddee adsyn goll er chur-rish tappee dy liooar. T'eh gra dy mennick dy vel ny imneaghyn shen ayns rieughid mooar dy liooar. As eh cheet reesht er ny cooishyn sy jiass, t'eh gra dy vel fer jeh ny ard imneaghyn, shen dy vel shen ard dy reeast freoaie, as dy vel Lught-Reill Bun-Shirveishyn Vannin er n'ghra, my vees reeast freoaie t'ayn, nagh bee'n shalee goll er oaie, as dy vel shoh fer jeh ny cooishyn vees goll noi fer elley. 

Agh ta Mnr Moorhouse gra, er yn oyr nagh vel shoh goll er loayrt mychione ayns forum foshlit, nagh vel y baghtalys ry gheddyn, nagh vel stayd foshlit ry gheddyn, nagh vel aghtyn feayslee ry gheddyn. Er-lesh dy row traa ayn as va vondeish da ny oardaghyn shoh veih pooar ve ec yn theay as goaill ayrn ayndaue shen. T'eh gra dy vod ad cur stiagh ayn as y ve paart jeh'n oardagh.

Ayns treealtys elley, ta Mnr Moorhouse cur eam son ardyn scanshoil yn thalloo ard dy ve enmyssit myr Pairk Ashoonagh Vannin, lesh stayd coadit echey cosoyley rish pairkyn ashoonagh sy Reeriaght Unnaneysit. Yinnagh shen cur lhiettrimmys er shiartanse dy reddyn goll er lhiasaghey, goaill stiagh troggal gowaltys geayee.

 ---oooOooo---

Ayns cooish roish yn Ard Vaylee, James Brooks, ren Mnr Brooks cremmey ny pooaryn v'echey ayns y Clattys Chellinsh dy gheyrrey dooinney ta un vlein as daeed dy eash ren cur chaghteraghtyn as jallooyn awane gys ny v'eh credjal dy ve paitchyn, agh va dy feer sleih follit va cur fys mychione y lheid da ny meoiryn shee. Va Mnr Brooks gra nagh row agh ny pooaraghyn echey sy Clattys Chellinsh as ta'n dean jeu dy chur rish eamyn chellvane boiraneagh, hug lhiettrimmys er yn deyrrey va ry chur echey, er yn oyr nagh row bree er ve currit da slattys noa er loghtyn comyssagh foast. Choud's va Mnr Brooks deyrrey yn dooinney gys hoght shiaghteeyn as feed sy phryssoon, dooyrt eh dy row shoh soilshaghey magh dy row y theay foddey ny sloo coadit na oddys ad y ve. 

Ta Mnr Brooks cheet er Slattys Loghtyn Comyssagh as Cooid-Hoilshit Awane 2021, ta jannoo kiarailyn noa bentyn da loghtyn comyssagh as saaseyn dy lhiettal ad.

Ta'n Shirveishagh Cooishyn Sthie, Jane Poole-Wilson, gra dy vel dean yn Reiltys eh dy bee bree currit da'n Clattys liorish jerrey ny bleeaney shoh, as yn oyr dy vel traa ceaut er shoh, nagh vel eh cho neu-chramp as ynrican foaddey y slattys as shen cheet dy ve breeoil, as dy vel mooarane obbyr vees goll er jannoo bentyn da traenal ny meoiryn shee, ny shualtee; dy vel mooarane obbyr vees goll er jannoo bentyn da stiurey er goaill ayns laue y slattys shoh. 

Ta Bnr Poole-Wlson gra, dy jarroo, ny ren ad myr tosheeaght, va shen Slattys Drogh-ymmyd sy Lught-thie, ayns yn Rheynn Cooishyn Sthie, myr shoh dy row ooilley yn sleih va cochianglt ayns gobbraghey rish as jannoo aarloo dy livrey y Slattys Loghtyn Comyssagh as Cooid-Hoilshit Awane, t'ad shoh ny feallee cheddin ren ooilley yn obbyr bentyn da Drogh-Ymmyd sy Lught-thie, as haink eh lhieu cur bree da shen ec toshiaght ny bleeaney shoh, as, myr dy vel ee shickyr dy bee fys ec yn lught-eaishtee er, dy vel shin er nakin dy row ymmyd mooar jeant jeh neayr's haink eh dy ve ny leigh, as dy vel eh jannoo caghlaa mooar dy chur rish ny loghtyn shen jeh drogh ymmyd sy lught-thie. 

Ta Bnr Poole-Wilson gra dy row yn obbyr currit stiagh ayns jannoo aarloo son shen, yn Slattys Drogh-ymmyd 'sy Lught-thie, reesht bentyn da traenal, saaseyn, jannoo shickyr dy vel dy chooilley pheiagh toiggal ooilley ny oardaghyn, formyn quaiyllagh, va towse mooar dy obbyr jeant cheu-chooylloo jeh dy chooilley red va currit stiagh ayn, dy row, tra haink y slattys dy ve bio, va barrant dy liooar ec yn Rheynn dy row ad ayns ynnyd mie dy feer dy chur er gobbraghey ayns rieughid, as dy vel shen kiart myr ta'n Rheynn dy yannoo lesh ny Loghtyn Comyssagh nish.

Ta Bnr Poole-Wilson gra dy vel slane kied ec yn Ard Vaylee dy heet er y nhee dy vel slattys cheet nee caghlaa, as dy vel eh dy bollagh yn aght dy row y slattys v'ain er loghtyn comyssagh ass date, as myr shoh dy row eh yn red kiart dy vel yn Rheynn er n'yannoo noa-emshiragh y slattys shen. Agh er-lhee neesht dy vel currym er yn Reiltys, tra t'eh cur-lesh stiagh ayn leighyn noa, dy yannoo shickyr dy vel slane fys echey er yn aght nee eh gobbraghey ayns rieughid, dy vel ad cho fondagh as vees possible.

 ---oooOooo---

Va'n Ard Shirveishagh, Alfred Cannan (Ayrey as Maayl) kionefenish cohaglym Partee ny Toreeyn ayns Mancuin er y gherrid, as neayr's shen va'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer Lhee Alex Allinson, kionefenish cohaglym y Phartee Obbraghys ayns Leyrphoyl. Choud's v'ad ayns shen ayns Mancuin as Leyrphoyll va caa daue cheet quail kuse dy pholitickeyryn vees mie er enn. Ta'n Fer Lhee Allinson gra dy vel lheid ny taghyrtyn jannoo seose caa scanshoil dy skeayley-magh moggyl as dy chochiangley rish politickeyryn elley.

Ta'n Fer Lhee Allinson gra dy vel eh ayns paart toiggalys mastey politickeyryn hoal mychione Ellan Vannin, ny vees shen as ny nagh vel shen, as ayns rieughid gynsaghey ad ny keayrtyn, er yn oyr dy row caghlaa feer, eer vooar ayns dagh partee. T'eh gra son shickyrys dy row yn Ard Shirveishagh as yn Lhiass Ard Shirveishagh (shen dy ghra Bnr Poole-Wilson) ersooyl ec cohaglym Partee ny Toreeyn,  as dy jagh eshyn gys shen ec y Phartee Obbraghys, as dy row slane reayn dy haglymyn oc lesh shirveishee scadooagh ayns shen, agh neesht lesh ard toshee Coonceil Leyrphoyl as Ard Sheckter Sheshaght y Lught-Traghtee ayns shen, as dy ren ad soilshaghey magh sym rieugh ayns kione-jurnaa y vaatey assaig ayns shen, as sym rieugh ayns jannoo ny smoo earrooyn dy cheayrtee, agh goll yn daa hroa ayns traght neesht.

Ta'n Fer Lhee Allinson gra dy nee traa mie eh ayns rieughid dy yannoo ny cochiangyssyn toshee shen, dy hroggal er ny cochianglyssyn foddee v'ain roish nish, ny fir noa, dy vel ayns rieughid yn toiggalys shen mychione Ellan Vannin, as neesht dy vod mayd cur er y choraa ain ve er ny chlashtyn. T'eh gra dy row fer jeh ny reddyn jeant, marish Jersey ny Guernsey, va shen dy heet quail y screeudeyr scadooagh y steat son cairys, as veagh currym urree son ny cochianglys bunraghtoil oc eddyr y Reeriaght Unnaneysit as ny Croghaneyn Crooin. T'eh gra dy row ee goltaghey ad dy mooar, as dy row fys eck er y stayd oc, ny v'ad dy yannoo, as son shickyrys nagh row cowraghyn erbee jeh agendaghyn follit ayns shen er chor erbee. 

Ta'n Fer Lhee Allinson gra, 'naght cheddin, dy row towse feer, eer vooar dy obbyr jeant rish y Reiltys sy Reeriaght Unnaneysit, agh neesht rish ny politickeyryn dy hoilshaghey magh dy nee lught-reill mie-reillit ta Mannin, dy vel y Reiltys er n'gholl erskyn as cheu-hoal jeh kuse jeh ny reillyn as va feme jannoo, as neesht dy vel yn Ellan gobbraghey feer chionn rish Reiltys y Reeriaght Unnaneysit bentyn da coardailyn eddyr-ashoonagh as biallys er keesh.

Ta'n Fer Lhee Allinson gra nagh beagh imnea echey mychione reiltys y phartee obbraghys cheet dy ve ayn. T'eh gra dy vel yn cooish smoo dy vel shin freayll ny saaseyn shen son coloayrtys goll, as cheet magh ass cohaglym y Phartee Obbraghys, dy vel y Reiltys treishteil dy reaghey straih dy haglymyn rish y Phartee Obbraghys, rish Partee ny Toreeyn, agh neesht rish y Reiltys t'ayn nish dy vod mayd cur er y hoshiaght ny cochianglyssyn as ny toiggalyssyn shen.

 ---oooOooo---

Cheayll shin dy row imnea mychione keintyn ruegagh dy dhianeyn marrey cosney stiagh ayns mooir Vannin, as dy row yn Rheynn Chymmyltaght, Bee as Eirinys greinnaghey shellooderyn baatey dy ve er nyn dwoaie tra v'ad goaill ayns laue cummal seose bleinoil ny baatyn oc, as dy ghlenney ny baateyn oc dy kiarailagh, as er-lheh lurg daue shiaulley gys buill elley nagh row ad ayn roish nish.

Agh nish, va daa vaatey currit veih Marina Phurt ny Hinshey gys Rhumsaa dy ve stoyrit car y gheuree, as tra v'ad troggit seose magh ass yn ushtey va dhianeyn chioob yn Austrail feddynit, vees ny cheint ruegagh.

Bee tooilley fys ry gheddyn ec ymmyderyn ny puirt er y gherrid, as ta oltey politickagh yn Rheynn Chymmyltaght, Bee as Eirinys, yn Doctor Michelle Haywood, gra dy vel oaseiryn freayll arrey geyre er y chooish shoh. T'ee gra dy row eam currit er yn Rheynn dy heet stiagh ayn, as ren ny oaseiryn goaill sambil, as, creid eh ny dyn, dy vel slane schlei ayns cur enn er y voayl, ass ta ny dhianeyn chioob eu cheet, as dy daink eh magh dy row ad shoh hoshiaght ass yn Austrail, dy vel ad jeh keint neu-ghooghyssagh, as dy row ad recortit mygeayrt ny Hellanyn Goaldagh choud's nish, as fys ain dy vel ad ec Whitehaven, as nish dy vel ad er chosney noal gys Ellan Vannin neesht.

Ta'n Doctor Haywood gra dy vel ad er jeet harrish, edyr lhiantyn rish baatey, ny ayns paart dy ushtey rummee; dy bollagh gyn yss dy vel peiagh ennagh er chur-lesh ad noal, as ny vees taghyrt tra t'ad ayns shoh, shen dy vel ad brey ayns ushtaghyn s'choe, as dy jarroo dy vel yn sourey s'choe ayns ny recortyssyn kiart er ve ain. T'ee gra dy beagh baatyn moorit ayns Marina Phurt ny Hinshey er ve foshlit da tempreilyssyn ny syrjey na'n aght cadjin, as dy vel shen er lhiggey da ny dhianeyn shoh brey as skeayley-magh harrish cheu fo ny baatyn. T'ee gra son shellooderyn baatey dy vel shen ny cooish mooar dy liooar er yn oyr dy jean eh ny smelley bieauid y vaatey, as dy jean ad gymmydey tooilley pooar dy chosney trooid yn ushtey, as dy voddagh eh plooghey reddyn gollrish poibyn goaill stiagh ushtey stiagh son kishtaghyn marrey sy vaatey, as myr shoh dy voddagh shen jannoo er roie ny jeshaghtyn neesht, as vel eh cheet lesh yn jeshaght ayns rieughid jannoo feayr eh hene dy kiart.

Ta'n Doctor Haywood gra, tra ta ny dhianeyn ayns ny piobyn lhiggey stiagh ushtey, dy vel ad jeh sorch vees bog as lhoobagh, as myr shoh nagh vel yn Rheynn agh jeeaghyn ec y traa t'ayn, as foddee dy bee feme er briaght jeh sleih dy imman ny baatyn oc beggan ny s'tappee rish tammylt. T'ee gra, baatyn vees goll er ymmydey dy mennick, dy by chosoylagh eh nagh bee ny sorchyn cheddin dy ghoilleeidyn oc, er yn oyr dy vel ny reddyn shoh cheet dy ve raipit veih, agh ta baatyn as v'ad faagit floadey ayns ny marinaghyn, as fys ain ooilley er baatyn ayns shoh, chammah's ayns Doolish as ayns Purt ny Hinshey, nagh vel goll magh ass y phurt ro vennick, as ny baatyn shen vees floadey, bee shen adsyn t'ayns gaue smoo, as myr shoh dy bee feme ain er troggal magh ass ad as glenney veih ad, agh dy vel yn Rheynn gobbraghey ec y traa t'ayn rish Puirt yn Rheynn Bun-Troggalys dy chur er bun plan son ny vees cheet sy nah cheim as yn aght t'ad cur rish shen.

Ta'n Doctor Haywood gra dy vel ad er loayrt mychione kuse dy reihyn ry hoi geddyn rey roo, as dy beagh shen dy ghra dy jarroo cur stiagh ayn sorch ennagh dy stoo vees marroo molluscyn, sorch ennagh dy nieu yinnagh son y chooid smoo marroo dy chooilley red sy phurt, as dy vel shen gennaghtyn myr saase veagh marroo rour ec y cheim shoh. T'ee gra dy beagh feyshtyn mychione yn vuilley jeh ny dhianeyn shoh ve mygeayrt ayns earrooyn mooarey, mychione yn aght dy chur rish shen, vel shin cur red ennagh er bun, gollrish cur er shellooderyn baatey dy hroggal magh ny baatyn oc un cheayrt sy vlein as dy scrutaghey ad as cur rish ad, ny vel shin jannoo red ennagh smoo bunneydagh, as er-lhee dy nee smoo lickly eh dy jean ad goll y raad nagh vel eh orrin agh dy reirey y chooish shoh choud's ta shin goll er oaie.
 

 

More from Manx Gaelic