On Air Night Flight | Midnight - 5:00am

Traa dy Liooar, 4oo Mee Vayrt 2024

Meeryn ass Traa dy Liooar, Jelune 4oo Mee Vayrt 2024

Myr cheayll shin ayns Traa dy Liooar yn chiaghtin shoh chaie, va Olteynyn yn Chiare as Feed, Julie Edge, Rob Callister, Tim Glover as Jason Moorhouse, chammah's ard-oaseir y heshaght cheirdey Unite 'syn Ellan, Debbie Halsall, gra dy row imnea oc mychione yn lught-reill Alfred Cannan.

Va Bnr Halsall gra dy lhisagh Mnr Cannan irree ass. Ta Bnr Edge gra dy vel ee er chummal seose Mnr Cannan choud's nish, agh, lurg jee coayl yn oik eck myr Shirveishagh Ynsee, Spoyrt as Cultoor, t'ee gra s'cosoylagh eh nagh jean ee cummal seose eh 'sy traa ry heet. 

Ta Messrs. Callister, Glover as Moorhouse gra dy vel ad loayrt rish cummaltee ny rheynnyn reihyssagh oc dy gheddyn magh vel ad ayns foayr jeh cur roish treealtys nagh vel barrant ayns Mnr Cannan myr yn Ard Shirveishagh. Agh va Mnr Glover, ec y chooid sloo, gra nagh lhisagh rour driss ve ec sleih dy yannoo y lheid er yn oyr dy beagh feme er peiagh ennagh elley dy heet stiagh as dy leeideil lught-reill 

Va aghin currit er linney y 2 Mee Vayrt liorish dooinney enmyssit Jonathan Smith, shirrey politickeyryn dy votal nagh vel barrant oc ayns Mnr Cannan as ayns Coonceil ny Shirveishee as cheusthie jeh laa va 700 ennym er ve currit da. Ta'n aghin er jeet lurg y chlaare argidoil, as sleih gaccan mychione shen. Ga dy vel tooilley argid ry gheddyn trooid cooney cadjin argidoil, hig bishaghey 2% ayns rate syrjey y cheesh cheet stiagh, veih 20% gys 22%; as ta bishaghey eddyr 8.5% as 10% neesht ayns toyrtyssyn son Urryssaght Ashoonagh.

Er yn ynnyd eggey, ta Mnr Smith gra dy vel eh credjal dy vel y theay toilchin eh goll er eaishtagh rish as dy vel Olteynyn yn Chiare as Feed ayns shen myr chaghteryn y theay, cha nee dy haghney cur geill da my vees ny ta'n theay dy ghra ro doillee er nyn son. T'eh gra, my vees sleih dy liooar cur nyn enmyn gys yn aghin shoh, dy vel eh treishteil dy jean un Oltey yn Chiare as Feed ec y chooid sloo soiaghey jeh dy vel shoh aigney y theay as shirrey teiy dy phrowal aigney yn Chiare as Feed. 

Ta Mnr Smith gra, mannagh vel eh cheet lesh teiy, shen mie dy liooar, er yn oyr nagh vel shen ny ta goll er shirrey: shaghey shen, t'eh gra dy vel yn oyr jeh dy vel feme er politickeyryn geaishtagh rish y theay, as nagh vel y theay cur carte blanche da politickeyryn dy ceau rour argid er reddyn nagh vel y theay ayns foayr jeh. 

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Yiass, Claire Christian, coardail rish Mnr Glover dy vel feme er jannoo aarloo roish my vees teiy mychione barrant ayns yn Ard Shirveishagh as ayns Coonceil ny Shirveishee. T'ee gra, my vees eh dy heet lesh teiy nagh vel barrant ayn, dy vel feme er polasee elley son yn Reiltys, as dy vel feme er cur cooidjagh shen as jannoo baghtal eh.  T'ee gra myr shoh, magh ass teiy nagh vel barrant ayn , foddee dy beagh eddyr ard shirveishagh noa pointit ny foddee dy beagh caghlaa 'sy raad ta'n Reiltys dy gholl. T'ee gra, mannagh vees eh cheet lesh, foddee dy beagh eh seiy y Reiltys dy gholl raad share.

Ta Mnr Cannan gra dy lhisagh yn ghaa ny three Oltey yn Chiare as Feed ta lorgey er oaie shoh er Facebook  ayns rieughid cur y chooish shoh ayns aght kiart roish yn Chiare as Feed as gys Tinvaal. T'eh gra dy lhisagh shoh jannoo seose ayrn jeh resoonagh cooie lajer, as nagh vel yn stayd ec y traa t'ayn ayns rieughid cooney lesh barrant as son shickyrys nagh vel eh smooinaghtyn dy vel eh cooney lesh yn Ellan dy ghoaill ayns laue shiartanse jeh ny cooishyn mooarey. T'eh gra son Tim Glover as son dy chooilley pheiagh elley dy vel caghlaaghyn saase er nyn son dy chur shoh roish Tinvaal as roish yn theay.

Ta Mnr Cannan gra dy vod shen ve jeant trooid treealtys liorish Oltey preevaadjagh, myr shoh foddee ad cur treealtys roish dy chur eab er cur stiagh er polasee y Reiltys; foddee ad cur roish billey Oltey preevaadjagh dy chur eab er cur stiagh er slattys; foddee ad dy jarroo chebbal reihyn elley trooid ny feyshtyn t'ad cur neesht. Agh t'eh gra dy vel feme er reihyn elley, as t'eh shirrey er-nyn-son dy ve currit roish.

Ta'n Olloo Peter Edge ny er mie ynsit er leigh theayagh Vannin. T'eh gra, neayr's va Coonceil ny Shirveishee currit er bun ayns ny 80yn, ta cummys er ve ayn son vote nagh vel barrant ayns Coonceil ny Shirveishee, as dy vel shen jeeraghey er y clane Coonceil, myr shoh dy vel eh yn Ard Shirveish as yn Coonceil echey,  myr co-chorp, as nagh vel ny sodjey barrant ayndaue ec olteynyn reiht Tinvaal. T'eh gra nagh row ymmyd  rieau jeant jeh, as dy vel caghlaa er jeet er gerrid dy liooar. 

Ta'n Olloo Edge gra, derrey 2018, va teiy ec dy chooilley pheiagh ayns Tinvaal, as va shen dy ghra dy jinnagh Olteynyn y Choonceil Slattyssagh as yn Chiarn Aspick ceau teiy er yn eysht, jinnagh yn Ard Shirveishagh freayll yn oik echey ny dyn. T'eh gra dy daink shoh dy ve arganagh dy liooar lurg da'n Ard Shirveishagh ve reiht son y chooid smoo er yn oyr dy ren yn Coonceil Slattyssagh ceau teiy er-son Oltey yn Chiare as Feed as yn towse smoo dy heiyn echey, shaghey cur er yn Chiare as Feed dy reayll rish goll er derrey va tromlagh ayn. T'eh gra, 2018, va'n Coonceil Slattyssagh currit magh ass yn oardagh, as haink eh dy vel teiy ynrican ec yn Chiare as Feed, agh fer jeh ny reddyn ren taghyrt, shen dy row earroo feer ard er y teiy shen.

Ta'n Olloo Edge gra, rere ny reillyn 2018, dy gheddyn rey rish Ard Shirveishagh, va feme er 16 teiy ayns yn Chiare as Feed, vees tromlagh feer vooar er-lheh, as dy nee'n chooish eh lesh yn tromlagh feer vooar er-lheh shen, dy vel eh coadey y lught-reill veih ve currit magh ass, as dy vel imneaghyn mychione cormid as fondid goll er shassoo noi, as dy vel freggyrtys er ve jeant aggair, myr shoh cho jeianagh as 2021, dy row reaghys elley coardit dy chur sheese teiy er barrant veih'n tromlagh er-lheh jeh 16 gys 13.

Ta'n Olloo Edge gra, myr shoh, my vees tromlagh jeh Olteynyn yn Chiare as Feed pohlldal treealtys nagh vel barrant oc ayns Coonceil ny Shirveishee, yn Ard Shirveishagh, eisht dy jean y Coonceil tuittym. T'eh gra dy beagh feme er soie elley yn Chiare as Feed eddyr 17 laa as 21 laa lurg yn teiy, as ec yn soie shen dy vel yn eie eh dy vel Ard Shirveishagh noa pointit ec yn Chiare as Feed. T'eh gra dy beagh enmyssyn scruit currit stiagh rolaue, as queig laa rolaue dy beagh cagh shirreyder cur stiagh fogrey scruit er ny polaseeyn nee ad goaill ayns laue, vees cheet dy ve er fys da'n theay tra t'eh currit roish yn Chiare as Feed.

Ta'n Olloo Edge gra, dy bunnidagh, dy vel yn un cho-chorp, yn Chiare as Feed, t'er chur ass un Choonceil ny Shirveishee, sur-smooinaghtyn er shirreyderyn ayns ynnyd jeh ny olteynyn, as foddee eh ve eer yn shirreyder cheddin, as eisht dy vel ad ceau teiy dy phointeil Ard Shirveishagh noa as liorish shen Coonceil ny Shirveishee noa, as dy vel shen liorish tromlagh neu-chramp, myr shoh my vees 24 Oltey yn Chiare as Feed kionefenish, dyvel 13 Oltey yn Chiare as Feed ceau teiy son Coonceil ny Shirveishee noa.

Ta'n musthaa shoh, as sleih shirrey er Mnr Cannan dy irree ass yn oik echey myr Ard Shirveishagh, er jeet lurg da'n vreid ve tayrnit veih'n chlaare argidoil son y vlein argidoil shoh cheet. Ren shey Oltey yn Chiare as Feed votal noi'n chlaare argidoil shoh: Claire Christian (Doolish Yiass); Tim Glover (Carbory, Balleychashtal as Malew); Jason Moorhouse (Carbory, Balleychashtal as Malew); Chris Thomas (Doolish Veanagh); John Wannenburgh (Doolish Hwoaie); as Juan Watterson (Rushen).

Myr cheayll shin, rere y chlaare argidoil, hig bishaghey ayns yn rate syrjey dy cheesh cheet stiagh as ayns toyrtyssyn son Urryssaght Ashoonagh. Ta Stiureyder y heshaght yiastyllagh, Banc Bee Ellan Vannin, David Gawne, gra, er-lesh, nagh vod eh ve currit shaghey dy jean shoh cur tooilley preayssyn er sleih. T'eh gra, 'sy vlein 2023, dy row yn earroo er mean dy vynjeigyn va'n Banc cur magh car ny bleeaney beggan ny shlee na 330 'sy vee, agh Mee ny Nollick dy daink shen gys mullagh jeh erskyn 500, as choud's nagh vel ny earrooyn s'jerree son Jerrey Geuree er jeet foast, dy vel feanish veih ny ta sleih dy ghra soilshaghey magh dy bee shen mysh yn earroo jeh 500 reesht, vees cur back y Banc Bee gys y stayd v'ayn ec y vullagh jeh Covid.

Ta Mnr Gawne gra dy vel mulleeyn as ligg ayn, as ayns meeaghyn y tourey foddee eh tuittym, agh son shickyrys dy nee oyr son imnea eh dy vel y Banc Bee fakin reddyn ny syrjey na baillish. T'eh cheet er yn Treisht Trussel, ta'n kiareyder smoo 'sy Reeriaght Unnaneysit jeh bancyn bee as mynjeigyn bee, etc, as dy vel dean feer anaasagh echey, dy bee bancyn bee ass ymmyd cheusthie jeh ny queig bleeaney shoh cheet. T'eh gra dy by vie lesh smooinaghtyn dy beagh shen myr bee eh, agh ayns rieughid er-lesh nagh jean shen taghyrt.

Bentyn da'n chlaare argidoil noa, ta Mnr Gawne gra, my vees sleih jeeaghyn er veih'n cheu as ta bishaghey er jeet ayns shiartanse dy horchyn dy chooney cadjin argidoil, eisht dy vel paart dy yerkallys mie, agh my vees sleih jeeaghyn er y nhee dy vel Urryssagh Ashoonagh er n'gholl seose as dy vel caghlaa er jeet 'sy rate dy cheesh cheet stiagh as ayns ny caglieeyn, t'eh gra dy vel yn chooid smoo dy leih roosyn ta'n Banc Bee dellal, dy vel ad shoh yn sleih – as er-lesh dy row ard soilshey currit er shoh liorish earroo dy leih, as hig yn eiyrtys smoo orroo veih'n chaghlaa shoh ayns keesh, as myr shoh dy vod eh fakin dy jean shen seiy ny shlee as ny shlee dy leih gys y Vanc Bee. 

Ta Mnr Gawne gra dy vel eh yn sleih ta gobbraghey agh dy vel argid faill sinshley oc. Er-lesh dy row eh grait, dy jean fer er-lheh vees nish cosney £21,000 'sy vlein surranse liorish rate syrjey y cheesh. T'eh gra dy vel ad shoh nyn sleih as foddee y caghlaa sloo 'syn argid oc cur doilleeid daue. Er-lesh dy vel toiggalys 'sy Trass Cherroo, ta dellal dy jeeragh lesh y doilleeid, agh er-lesh, trooid y phobble ooilley cooidjagh, nagh vel eh shickyr dy vel toiggalys dy lhean er shen.

Ayns soie yn Chiare as Feed laa ny vairagh nee Oltey yn Chiare as Feed son Carbory, Balleychashtal as Malew, Jason Moorhouse, cur feysht er yn Shirveishagh Tashtee dy gheddyn magh row coyrle mooie ry gheddyn mychione bishaghey yn rate dy cheesh cheet stiagh as mychione y vuilley jeh shoh. 

Nee Mnr Moorhouse briaght jeh'n Ard Shirveishagh neesht mychione ny dateyn va coyrle ny fys s'noa currit da Coonceil ny Shirveishee mychione y chaghlaa.

Bee caa diu geaishtagh rish ny feyshtyn goll er cur ayns soie yn Chiare as Feed shen er Radio Vannin AM1368 veih 10 er y chlag moghrey ny vairagh.

Jeeaghyn er y chlaare argidoil neesht, ta Screeudeyr Partee Glass Ellan Vannin, Andrew Langan-Newton, gra nagh vel ee jannoo reddyn dy liooar dy ghoaill ayns laue caghlaa emshyraght, neu-chormid as cooishyn er-lheh bentyn da slaynt. T'eh gra dy vel y party jeeaghyn urree myr karraghey reddyn mygeayrt ny oirryn, as nagh vel y party fakin ayns rieughid goan cheet er ny reddyn shoh dy jeeragh, as er-lheh caghlaa emshyraght, vees jannoo seose caa yindyssagh dy chur-rish fer er-lheh jeh ny cooishyn ta shin goaill ayns laue kiart nish, as ta shin er ve goaill ayns laue, as shen bolgey argidoil feer vooar. T'eh gra dy vel shen er jeet dy ve ayn er coontey bishaghyn mooarey ayns costyssyn son gass as ooill trooid yn theihll, as er-lheh ayns Ellan Vannin. T'eh gra dy vel ooilley ny couyryn ec Ellan Vannin dy yannoo jeh hene ellan vees aa-noaghey as eisht ellan vees ry chummal seose echey hene.

Ta Mnr Langan-Newton gra, ny vees feme er sleih fakin nish, shen dy vaih argid dy mooar ayns reddyn vees aa-noaghey, as  nagh vel y partee er nakin shen veih'n shirveishagh, as dy vel caa feer vooar t'er ve caillt, as dy vel shin goll stiagh ayns 2024 gyn y shickyrys dy vod mayd cur-rish y ro-chaghlaa doaltattym 'sy traa ry heet ayns margaghyn bree dowanagh liorish cummal seose Ellan Vannin liorish e vree hene vees ry gheddyn kiart ayns shoh.

Ta Mnr Langan-Newton dy vel y nah chooish bentyn da neu-chormid, as t'eh gra dy vel shin fakin y mean traastit, as dy vel Partee Glass Ellan Vannin feer voirit mychione shen, as t'eh gra dy vel polasee er keesh vees goll back, nagh vel polasee er keesh vees goll er oaie. T'eh gra dy vel cagliagh er keesh ayn neesht, myr shoh dy vel cooish feer vooar ayn as nagh vel yn shirveishagh ayns rieughid er ve daaney dy liooar ayns cur-rish y chooish, as shen keesh goll er oaie, as cur-rish y chooish feer vooar as ta'n Partee goaill imnea mychione eck, jeh towse mooar dy lhiastynys 'sy vargey thieys ain

Ta Mnr Langan-Newton briaght, vel shin jeeaghyn er creoighys argidoil son Ellan Vannin, tra ta priosyn son thieyn 8.5 filley y cheet stiagh er mean, as dy vel shen mastey ny fir smessey 'sy theihll, as dy vel shen towse mooar dy lhiastynys son kerroo preevaadjagh ayns Ellan Vannin son sleih ayns Ellan Vannin. T'eh gra dy row feme ec sleih er fakin yn shirveishagh ve daaney bentyn da'n chooish shen as nagh vel shin er nakin shen.

Lurg da'n vreid ve tayrnit veih'n chlaare argidoil, va chaglym cummit dy chur caa da chaghteryn ny sheshaghtyn keirdey as coontysseyryn as yn lught traghtee as yn lught dellal cur feyshtyn er olteynyn y Reiltys mychione y chlaare argidoil. Ayns shoh ta caa dooin clashtyn veih shiartanse jeu.

Ta'n oaseir barganey jeh'n cheshaght cheirdey, Prospect, MickHewer, gra dy beagh ymmydoil eh dy row caa da ny sheshaghtyn keirdey goaill ayrn ayns ny resoonaghtyn as ny coloayrtyssyn roish my vees y chlaare argidoil cheet dy ve scruit as clouit, shaghey cuirrey ve currit orroo gys taghyrtyn lurg da'n chlaare argidoil ve currit roish.

Ta Mnr Hewer gra, bentyn da'n chlaare argidoil, as bentyn da'n oardagh shoh, t'eh gra nagh vel jerkallys mie echey er chor erbee, as er-lesh nagh bee cuirrey orroo gys coloayrtyssyn erbee roish yn chlaare argidoil. T'eh gra dy row eh cur eab er cheet er y chooish shoh ayns feysht va currit echey mychione y smooinaghtyn dy vel shoh claare argidoil t'er vishaghey dy eeck son Kiarail Vannin. T'eh briaght, vel shoh bishaghey 'sy chlaare argidoil ny vel eh ynrican cur da yn argid nagh jean eh dy bee rour ceaut oc 'sy vlein shoh cheet as jannoo corrym ny lioaryn. T'eh gra nagh vel argid elley ry hoi shareaghey shirveishyn, as dy vel eh ynrican mychione cur argid da Kiarail Vannin dy reayll shirveishyn, 

Ta Mnr Hewer gra dy row y nah eysht echey mychione reaghyssyn er argid faill, dy row shen jeant ayns aght er-lheh jeh yioin, er yn oyr dy vel barel olteynyn Prospect, ta cheb erbee vees corrym rish ny fo volgey argidoil jannoo seose giarrey 'syn argid faill ayns rieughid, as dy vel ad ginsh da ny oaseiryn dy vel bishaghey 2% kiart er ve oc 'sy cheesh, as rere nyn marel dy vel ad goll stiagh ayns 2024 sheese liorish 2%. roish my vees shin goaill toshiaght lesh veg erbee elley. T'eh gra dy vel eh mie dy liooar gra dy vel bolgey argidoil er duittym, yn rate dy volgey argidoil, agh derrey vees bolgey argidoil jiooldagh ayn, ayns rieughid dy vel yn argid faill ta sleih cur-lesh thie, as yn eiyrtys jeh shen ayns nyn boggaidyn, goll gys y cheu-chooylloo.

Ta ard oaseir y heshaght cheirdey Unite 'syn Ellan, Debbie Halsall, gra, er yn oyr dy vel Unite goaill stiagh chammah's y kerroo theayagh as y kerroo preevaadjagh, dy nee cleeir ta'n choraa lhee t'ee cooney jeh ny olteynyn, dy vel y mean goll er tayrn sheese gys y vun. T'ee gra dy vel fer jeh ny cooishyn, shen yn oyr t'eh er tannaghtyn ec £14,500 son y lowanse persoonagh, cre'n fa nagh vod ad gyrjaghey shen gys £19,000 ec y chooid sloo, as dy beagh shen er veaysley red ennagh. 

Ta Bnr Halsall gra, choud's ta'n Reiltys ny hoie as loayrt mychione y phlan, nagh beagh plan ayn, mannagh vel ad dy bunnidagh geaishtagh rish y sleih as dy vel fys oc er ny t'ad loayrt mychione, as dy vel shen olteynyn  oc. T'ee gra dy vel sheshaghtyn keirdey ayn son oyr, as nagh vel ad goll ersooyl.

Ta Bnr Halsall gra, choud's t'ad jannoo ny stroshey yn aght t'ad cur argid da Kiarail Vannin, dy vel feysht eck er yn oyr nagh vel Kiarail Vannin livrey ny shirveishyn rere nyn gurrym. T'ee briaght yn oyr ta 4,500 dy leih fuirraghtyn er feeackleyr; yn oyr nagh vel shirveishyn liorish fir lhee chadjin bentyn da eamyn chellvane; t'ee briaght yn oyr dy vel shoh foast myr t'ad, as rere y churrym er Kiarail Vannin, shen t'eh er livrey, as cre'n oyr nagh vel eh livrey shen. 

Ta Bnr Halsall gra dy vel eh feer aashagh son Ard Oaseir erbee ny cre erbee, ny son shirveishagh dy ghra dy vel yn foill er ny sheshaghtyn keirdey. T'ee gra nagh vel eh. T'ee gra dy vel feme orroo cur coontey jeusyn hene,  dy vel ad freaylleyderyn y sporran shoh, as dy vel feme orroo jannoo red ennagh, as mannagh vel ad jannoo red ennagh, dy bee traa giare oc, er yn oyr dy jean y theay mooie ayns shen loayrt, as tra t'ad loayrt nagh bee caa dy chur orroo ve tostagh.

Ta screeudeyr barganey 'syn Ellan da Sheshaght Ashoonagh ny Mainstyryn Scoill / Sheshaght Cheirdey ny Mraane Ynsee, Geraldine O'Neill, gra dy row eh lane faghidagh son yn Shirveishagh Tashtee dy chur cuirrey er sleih dy heet son y chaglym shoh mychione y chlaare argidoil as dy ghra nagh vel sleih ayns shoh dy loayrt mychione ny costyssyn bea, etc. T'ee gra dy row eh geaishtagh rish chellveeish y Reeriaght Unnaneysit as dy vel lowanse y chostys bea oc ayns shen son sleih, as dy vel ad cur sheese priosyn bree er coontey y chostys bea. T'ee gra, ayns shoh, dy vel eh cur lesh un derrey laue as goaill lesh yn jeh elley, as ec ny fir ynsee dy row bishaghey 'syn argid faill oc fo volgey argidoil, chammah's y costys jeh gioaldeeaghtyn cassey seose, y costys jeh maayl cassey seose, y costys jeh keesh valjagh cassey seose, y costys jeh kiarail clienney cassey seose; bee, dy vel bee er n'gholl seose, as shiartanse dy nheeghyn bunnidagh, cha nee nheeghyn soyllaragh, er n'gholl seose 100%.

Ta Bnr O'Neill gra dy vel eh mie dy liooar son sleih ayns tooryn glonney ginsh da sleih elley dy bee dy liooar oc dy vaghey, agh dy jean ish cur da'n Ard Shirveishagh lesh ny fysseree mychione y vean traastit er yn aght ta'n sleih shoh copal – cha nee ny fysseree jesh t'eh er reih dy kiarailagh er yn oyr dy vel ad soilshaghey magh ny t'eh geearree soilshaghey magh. 

Ta Bnr O'Neill gra dy vel ish ny chaghter son yn sleih ta cur yn ynsagh shen, as yn sleih ta cur yn ynsagh shen, dy vel feme ain orroo dy mooar dy vel ad tannaghtyn 'syn Ellan shoh, as t'ee gra nagh lhisagh shen ve ny oyr son ve caggagh, agh s'treih lhee eh, nagh lhisagh caghlaayn barel  jannoo seose oyr son ve caggagh, as lesh ny shirveishee shoh dy vel eh jeeaghyn dy ve myr t'eh, vees soilshaghey magh nagh vel ablid oc er toiggal caghlaaghyn barel. 

Ta Bnr O'Neill gra, er-lhee, dy vel eh feer scanshoil er-nyn-son myr sheshaghtyn keirdey, dy vel coraa oc cooidjagh, as yn trass cherroo, yn sleih ta cheet gys ny bancyn bee, dy vel ymmodee jeusyn nyn olteynyn ocsyn, dy nee sleih ad er cheet stiagh meanagh ta goll gys shen er yn oyr nagh vod ad cur bee da'n lught-thie oc. T'ee gra dy vel ooilley jeh shoh feme smooinaghtyn cochianglt cooidjagh, as ny vees ry akin ayns shoh 'sy chlaare argidoil nyn mynjeigyn beggey dy reddyn nagh vel cheet dy ve cochianglt rish polasee cooidjagh nee freayll yn sleih ta cummal 'syn Ellan ec y traa t'ayn abyl dy vaghey as dy hannaghtyn ayns shoh, as dy chleayney sleih elley dy heet gys yn Ellan.

---oooOooo---

Jelune shoh chaie, yn sheyoo laa as feed, Toshiaght Arree, va'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer Lhee Alex Allinson, cur feanish roish y Ving Aa-scrutee er Policy Tarmaynagh. 

Ta fysseree clouit ec Oik Coonceil ny Shirveishee soilshaghey magh dy vel yn earroo dy leih faillt lane-hraa ec Reiltys Ellan Vannin er naase liorish mysh 500 dy leih ayns ny shiaght bleeaney shoh chaie, as dy vel failleydee y Reiltys jannoo seose 18.7% jeh obbreeyn yn Ellan. 

Va feyshtyn currit er yn Er Lhee Allinson mychione saaseyn ta goll er ymmydey dy yannoo ny sloo yn earroo shen dy obbreeyn, as t'eh gra, bentyn da'n earroo dy obbreeyn ooilley cooidjagh, ny va jeant ec yn lught-reill harrish y clane Reiltys, shen dy vel reireydys bentyn da startaghyn follym, jeeaghyn, tra ta startey cheet dy ve follym, vel feme er cur peiagh ennagh 'syn ynnyd shen, lhisagh peiagh ennagh ve currit 'syn ynnyd shen, as er yn aght dy chur peiagh ennagh 'syn ynnyd shen. Er-lesh dy daink cooish magh ass shoh, lesh aa-scrutaght jeh Oik ny Obbreeyn, as va shen yn feme son plannal foddey ny share bentyn da ny obbreeyn, yn feme er jannoo tosheeaght jeh eabyn  cha nee ynrican dy hareaghey y cultoor cheusthie jeh shirveish y steat, agh jeeaghyn neesht er yn ondid jeh criteria bentyn da sharvaantyn y steat.

Ta'n Fer Lhee Allinson gra, choud's foddee dy vel eh miolagh ny keayrtyn dy ghra dy lhisagh y Reiltys jannoo ny sloo yn earroo dy obbreeyn, foddee ny eiyrtyssyn jeh shen cur yn drogh dy mooar er livrey shirveishyn er-lheh. T'eh gra dy vel sleih jerkal rish y Reiltys failley tooilley boandyryn, jerkal rish failley tooilley fir lhee, jerkal rish failley tooilley fir ynsee. 

Ta'n Fer Lhee Allinson gra, my vees sleih jeeaghyn er yn earroo dy obbreeyn ooilley cooidjagh jeh Reiltys Ellan Vannin, magh ass towse jeh 7,500 dy leih, dy vel 2,800 gobbraghey da Kiarail Vannin; as 1,700 da'n Rheynn Ynsee, Spoyrt as Cultoor. T'eh gra dy vel adsyn nyn vailleyderyn smoo. T'eh cheet er jeeaghyn er Bun-Troggalys, dy vel eh failley 833 peiagh, as er yn Rheynn Cooishyn Sthie, vees failley 553 peiagh. T'eh gra dy vel ny Rheynn shen nyn lomarcan ta ny failleyderyn smoo, dy vel nee adsyn as ny shirveishyn oc 'sy linney toshee.

Er y fa shoh, er-lesh yn Er Lhee Allinson dy vel feme er goaill kiarail roish my vel sleih goaill toshiaght er, ayns aght neu-reillt, jannoo ny sloo yn earroo dy obbreeyn. T'eh gra dy vel feme er jeeaghyn er ny ardyn ayndaue foddee shen ve jeant, agh foast cummal seose ny shirveishyn shen ta sleih toilchin as jerkal rish.

Cheayll shin dy row  Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Hwoaie, John Wannenburgh fer jeusyn ren votal noi 'n chlaare argidoil. T'eh gra dy vel shen er coontey costyssyn vees goll seose dy mooar bentyn da'n earroo dy obbreeyn faillt ec yn Reiltys. As t'eh cur doolane fo barel yn Er Lhee Allinson dy vel ymmodee jeh ny obbreeyn noa gobbraghey ayns shirveishyn 'sy linney toshee. T'eh gra dy vel shen ny ansoor aashagh as t'eh gra nagh vel eh shickyr dy vel eh credjal shen, as nagh vod eh credjal dy vel 800 peiagh ayns ny shiaght bleeaney t'er n'gholl shoh er ve faillt as dy vel dagh fer er-lheh jeu ayns startey 'sy linney toshee, as nagh vel eh credjal shen. T'eh gra dy nee reaghys doillee eh, agh dy vel eh aashagh dy ghra dy jean mayd cur seose keeshyn, as cho aashagh as vees shen, agh dy nee foddey ny s'doillee eh dy ghra dy vel feme ain er giarrey ayns shoh ny giarrey ayns shen, as dy vel feme orrin er jannoo ny briwnyssyn garroo doillee shen, as ny s'leaie dy vel shin goaill toshiaght er shen, ny share bee eh.

---oooOooo---

Cheayll shin yn Ard Shirveishagh, Mnr Cannan, cheet er y vriwnys echey dy gheddyn rey rish Julie Edge veih'n oik myr Shirveishagh Ynsee, Spoyrt as Cultoor as dy phointeil Oltey yn Chiare as Feed son Garff, Daphne Caine, ayns ynnyd j'ee ny chaghlaa strateishagh lieh raad trooid imbagh y lught-reill echey. Jerdein shoh chaie, y 29 Toshiaght Arree, haink y naight dy vel oltey politickagh yn Rheynn Ynsee, Spoyrt as Cultoor, Claire Christian, er nirree ass neesht, as ish cheet er imnea mychione y raad va'n polasee goll as mychione briwnys er argid goll er jannoo liorish sleih cheumooie jeh'n Rheynn. 

Ta Bnr Christian gra dy vel ee goaill moyrn ass caghlaaghyn bree t'er ve lhiassit ec ayns ny three dy lieh bleeaney shoh chaie, agh t'ee gra dy vel taghyrtyn er y gherrid – goaill stiagh cremmey va goll er jannoo jeh'n Shirveishagh Edge as jeh'n Rheynn bentyn da Loghan Snaue y Jiass as dy vel eh jeeaghyn dy ren shirveishee elley er chur stiagh 'sy chooish – er chur urree jannoo briwnys va doillee jee.

Agh ta Bnr Christian gra dy ren eh briwnys dy irree ass as dy aagail roish my row caa dy heiy magh ee. T'ee gra dy row ee geearree faagail yn Rheynn ayns aght reaghit ecksh hene. T'ee gra, tra v'ee abyl dy akin wheesh taghyrt, as dy row ee goll er pohlldal liorish, as son shickyrys dy ren ish pohlldal, yn Shirveishagh ec y traa shen, Julie Edge, dy row ee smooinaghtyn dy voddagh ee caggey veih'n cheusthie, agh er-lhee nagh vel ablid ny sodjey dy chaggey veih cheusthie. Er-lhee dy vel dy chooilley pheiagh gra tra t'ad goll stiagh ayns Rheynn dy vod ad, as dy vel ny caghlaaghyn ry yannoo oc, agh dy vel ee agh er nakin rour sampleyryn nish.

Ta Bnr Christian gra nagh row feme eck er ve ayns Rheynn dy chur-lesh y treealtys son keesh son kiarail claynt, as dy vel ee treishteil er jannoo caghlaa veih'n cheumooie. Er-lhee dy nee feer scanshoil eh, faagail ayns aght reaghit ecksh hene. T'ee gra dy row coloayrtyssyn goll er jannoo kiart 'sy chiaghtin shen eddyr yn shirveishagh noa as shirveishyn elley, agh ayns ny shenn laghyn va coloayrtyssyn ec sleih rish yn Ard Shirveishagh mychione y phaart oc, myr shoh dy vel beggan dy eysht eck mychione yn oyr va ny coloayrtyssyn shoh goll er jannoo eddyr shirveishyn as olteynyn. 

Ta Bnr Christian gra nagh vel ee shickyr mychione yn oyr nagh vel eh – shen dy ghra yn Ard Shirveishagh, Mnr Cannan, arryltagh dy hassoo eddin ry eddin rish olteynyn as dy yannoo y coloayrtys shen roosyn dy jeeragh, agh shen son shickyrys yn aght haghyr eh 'sy lught-reill shoh chaie. T'ee gra dy row ee smooinaghtyn  dy ve scanshoil dy row ish cur fo'n churrym eck hene y choorse eck ec y traa shoh.

---oooOooo---

Ta'n Shirveishagh Bun-Troggalys, Tim Crookall, gra dy bee cooishyn dellal jeant rere yn date currit roish yn Tashtey reesht ayns eab dy chosney argid dy aa-hroggal Straid Ard Purt le Moirrey. T'eh gra dy vel strughtoor y raaidey er vailleil as dy vel feme er claare argidoil er-lheh dy aa-hroggal eh. Dinsh Mnr Crookall da olteynyn Tinvaal dy vel argid t'ayn nish va currit ry lhiattee son y chalee dy ghoaill ayns laue cummal seose eh dy chumrail eh veih cheet dy ve ny smessey as dy reayll y raad mooar 'sy stayd myr t'eh. T'eh gra dy row cooishyn dellal currit roish yn ~Tashtey Mee Luanistyn nurree agh dy row ad jiooldit, as dy vel eh treishteil dy bee docamaidyn noa currit roish yn Tashtey yn chiaghtin shoh.

Ta Mnr Crookall gra dy vel feme er tooilley ronsaghtyn jeh'n ynnyd dy yannoo prowalyssyn radar vees cosney trooid y thalloo dy gheddyn magh vel bun-shirveishyn fo halloo ny strughtooryn elley, myr sampleyr sellaryn, as foddee dy vel ad fo ny troggalyn rish y raad. T'eh gra dy jean ny eiyrtyssyn ny prowalyssyn shoh goll stiagh ayns kiaddey as myn-phoyntyn ayn son y chalee.

---oooOooo---

Ta kied phlannal er ve currit da Co-chorp Lhiassaghey Vannin dy hroggal ny t'ad cheet er myr naboonys feed minnid 'syn ard mygeayrt Raad Westmoreland as Raad Demesne ayns Doolish. Ayns naboonys feed minnid, ta caa da ny cummaltee roshtyn y boayl obbree oc as ooilley ny shappyn as shirveishyn laaoil oc cheusthie jeh feed minnid, vel ad shooyl, goll er roar ny barroose.  

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Veanagh, Ann Corlett, gra, ooilley cooidjagh, dy nee eie mie eh dy aa-lhiassaghey yn ard shen jeh'n phreeu-valley. T'ee gra dy vel Raad Westmoreland lane chooie son thieys son lughtyn-thie, dy vel dy chooilley red 'syn ard, as dy jean eh troggal seose ayns rieughid yn ard shen jeh Doolish. Agh t'ee gra dy vel imnea er-lheh eck dy vel gennid dy ynnydyn pairkal as rour chionnid yn ynnyd, rour chionnid jeh lhiassaghey yn ynnyd.

---oooOooo---

Ta Bun Shirveishyn Vannin shirrey conaanteyder dy chooilleeney aa-scrutaght er priosyn. T'eh cur cuirrey er sleih, as keeayll chionnit as ablid oc dy ghoaill ayns laue aa-scrutaght strateishagh jeh priosyn vees jeeaghyn dy geyre er myn-phoyntyn, dy insh da dy vel sym oc. 

Ta Bun Shirveishyn Vannin shirrey aa-scruteyder mooie neesht dy ghoaill ayns laue oardaghyn dy hickyraghey y skeim son Tailley Glass Shickyrit. 

---oooOooo---

Nee taillaghyn Chellinsh Vannin son jannoo ymmyd jeh'n eddyr-lieen as jeh'n chellvane gyrjaghey liorish 5.5% veih'n 1 Mee Averil maghey.  Ta'n colught cur yn foill er costyssyn smoo son lectraght, costyssyn smoo 'sy slouree chooid dowanagh, as ayns costyssyn elley.

Nee'n maayl son linney soit bishaghey, as nee taillaghyn son cur er bun eam goll seose liorish ping veih 22p gys 23p, lesh bishaghey ayns taillaghyn son eam gys dy chooilley voayl jeh ping, as shen dy ghra 5.5%.

Hig bishaghey neesht ayns tallaghyn son shooyleeyn. As my vees sleih geddyn coontys pabyr, bee shen costal 50p ny smoo, dy ve £3.50 per mee.
 

More from Manx Gaelic