Meeryn ass Traa dy Liooar, Jelune yn 8oo Mee ny Nollick 2025
Ta Sheshaght Lught Traghtee Ellan Vannin gra dy vel y bishaghey jeh 9.9% 'syn Aill Sloo, as bree dy ve currit da veih'n 1 Mee Averil shoh çheet, jannoo seose creoighys ashoonagh. Ta'n Sheshaght gra dy bee builley jeh vees cur mow tarmaynys yn Ellan, as oddys cur er startaghyn ve caillt as colughtyn dooney wheesh as nagh row ry akin neayr's y phandemagh Covid.
Ayns screeuyn foshlit da Coonceil ny Shirveishee, da dy chooilley oltey Tinvaal, as da ny meanyn naightoil, ta'n Sheshaght greinnaghey y reiltys dy scuirr veih as dy aa-scrutaghey y bishaghey treealit as dy aa-ooley ny buillaghyn tarmaynagh, argidoil, faillee jeh.
Ta Eaghtyrane y Heshaght, Claire Watterson, gra, gyn veg ve jeant liorish yn reiltys, dy vel gaue dy jean y bishaghey treealit goll noi'n dean kiarit, as shaghey cooney lesh obbreeyn as faill injil oc, oddys eh cur er ymmodee jeu coayl ny startaghyn oc.
Ta'n Sheshaght gra dy vel colughtyn ayns ymmodee kerrooyn gobbraghey ec yn chagliagh jeh cummal seose ad hene er coontey: costyssyn vees gyrjaghey; preays er argid faill; bolgey 'sy phrios son bree; as tarmaynys sthie vees goll sheese. Son ny oyryn shoh ta'n Sheshaght gra dy beagh bishaghey interim soit er yn rate dy volgey argidoil rere yn Ayndagh Prios Kionnee ry chummal seose ny smoo son failleyderyn, son failleydee as son y tarmaynys s'lhea.
---oooOooo---
Ta Slaynt Theay Ellan Vannin cur raue dy vel doghan vees cur er sleih yn aghtrhoieid as tilgey goll mygeayrt 'syn Ellan. Hig yn doghan gy kione jeh e yioin hene lurg laa ny ghaa. Ta Slaynt y Theay gra, my vees monnaghyn ec sleih, dy lhisagh ad tannaghtyn sthie as cooinaghtyn er y reill jeh 48 ooryn.
Ta Slaynt y Theay coyrlaghey surransee dy reayll rish ve ushtit dy liooar as dy ghlenney ny laueyn oc dy kiarailagh. T'ad coyrlaghey sleih dy chur eam er fer-lhee –
- my vees ad boirit mychione lhiannoo ny saa na 12 vee;
- my vees paitçhey scuirr veih goaill bainney ec y cheeagh ny veih boteil tra t'eh çhing;
- my vees paitçhey ny saa na 5 bleeaney dy eash soilshaghey magh monnaghyn jeh ve jee-ushtit, gollrish earroo sloo dy phagganyn fliugh;
- my vees uss ny paitçhey ny shinney na 5 bleeaney dy eash foast soilshaghey magh monnaghyn jeh ve jee-ushtit lurg jannoo ymmyd jeh poagaghyn jeh stoo dy aa-ushtaghey;
- my vees uss ny paitçhey freayll rish tilgey, gyn ablid dy chummal sheese ushlaght;
- my vees uss ny paitçhey surranse liorish yn aghtrhoieid fuilltagh ny lhiggey fuill veih'n toyn; as
- my vees uss ny paitçhey surranse liorish yn aghtrhoieid rish ny sodjey na shiaght laghyn, ny liorish tilgey rish ny sodjey na daa laa.
---oooOooo---
Ta Kiarail Vannin gra dy vel Thie Lheihys Çheerey Rhumsaa as yn Ard goll er ooraghey, as er yn oyr shen dy vel feme er cur kuse jeh ny shirveishyn rish tammylt gys buill elley. Ta sleih jerkal dy bee obbyr goll er jannoo dy smaghtaghey noidyn rish kiare meeaghyn. Ta Ward Martin er ve dooint neayr's Jerrey Fouyir choud's ta obbyr fo raad dy gheddyn rey rish y doilleeid, as t'eh skedjalit dy osley reesht shiaghtin jiu, yn 15 Mee ny Nollick.
Ta Ard Sheckter Kiarail Vannin, Teresa Cope, gra dy row ablid oc cooilleeney shareaghyn elley ec yn un traa, as dy vel ad treishteil dy bee shen ry yannoo ayns ayrnyn elley y thie lheihys. Ta Bnr Cope gra dy vel yn thie lheiys jannoo seose boayl feer leaghagh son Kiarail Vannin, as dy nee ard feer scanshoil eh son livrey shirveishyn, as dy vel ad geearree dy yannoo shickyr dy nee çhymmyltaght jesh eh. T'ee gra dy nee red scanshoil eh dy vel feme er ve ny hymmyltaght sauçhey, as dy vel shen yn oyr dy vel eh orroo jannoo shoh, agh dy vel eh cur caa daue dy yannoo ny share yn ynnyd shen.
---oooOooo---
Ta Oltey yn Chiare as Feed son Connaghyn, Julie Edge, gra dy vel ymmodee cummaltee y rheynn reihyssagh eck er chur eam urree as adsyn neu-vaynrey mychione y phlan dy gheddyn rey rish y choarys, My Chaart, son sleih dy gheddyn cooney cadjin argidoil as pensionyn. T'ee cur feysht, vel y reaghys shoh scryssey magh reih, as er-lhee dy vel gaue dy jean shoh ny smessey y neu-chormid t'ayn.
Lurg coloayrtyssyn eginagh, ren yn Tashtey coardail rish cur magh kaart noa ayns ynnyd jeh ny kaartyn t'ayn nish. Bee bree ec y chaart noa rish blein, choud's ta'n Tashtey jeeaghyn er reihyn 'sy traa sodjey dy chur magh cooney cadjin argidoil as pensionyn da sleih. Ta'n Tashtey er ve cur chaghteraghtyn da sleih ta jannoo ymmyd jeh'n choarys My Chaart, shirrey orroo dy gheddyn coontys banc, dy vod yn Tashtey eeck dy jeeragh stiagh ayns shen. Er y gherrid ren yn Tashtey reaghey seshoon keayrtagh son sleih ta jannoo ymmyd jeh y choarys My Chaart, as va çhaghteryn kionefenish ass-lieh kiare bancyn smoo y straid vooar.
Ta Bnr Edge cur gys lieh yn Tashtey dy vel ad cur er sleih goll harrish trooid preays, gollrish eeck trooid preays. Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Alex Allinson, gra nagh vel eh smooinaghtyn dy vel, myr red cadjin, preays goll er cur er sleih. T'eh gra, ny vees yn Tashtey cur eab er cur trimmid er, shen yn scansh son sleih jeh aght kiart ve oc dy gheddyn y cooney cadjin argidoil oc dy traaoil, as er-lheh er-son y sleih shen as t'ad jannoo ymmyd jeh'n shirveish My Chaart t'ayn ec y traa shoh, nagh jean obbraghey shaghey yn 31 Mee ny Nollick.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra, bentyn da'n sleih orroo hug yn Tashtey eam, dy vel earroo mooar dy leih hannah er n'gholl harrish dy yannoo ymmyd jeh coontys banc t'ayn, dy vel 261 dy leih as t'ad jerkit dy jean ad cur back ny formyn, as dy vel mysh 20 dy leih er reaghey quaaltyssyn hannah dy gholl gys bancyn as dy osley coontyssyn, fakin dy vel yn Tashtey er n'obbraghey rish ny bancyn ayns y cubbyl dy veeaghyn t'er n'gholl shaghey dy yeeaghyn er aghtyn elley dy vod ad feeraghey sleih nagh vel ad fakin, jannoo ymmyd jeh saaseyn elley jeh cur enney lesh photograph.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel eh toiggal son shickyrys imneaghyn Bnr Edge, as dy jean olteyn fwirran Shickyrys y Theay gobbraghey dy chooilley ymmyder y choayrys My Chaart ec y traa t'ayn dy yannoo shickyr dy vel ad geddyn y cooney cadjin argidoil oc dy traaoil ayns aght vees cooie dauesyn.
Nee'n Tashtey cummal seshoon keayrtagh elley ayns Thie Markwell ayns Doolish dy chooney lhieusyn as ta doilleeid oc er fosley coontys banc. Bee shen Jecrean shoh çheet, yn 10 Mee ny Nollick, eddyr 9:30am as 12:30pm.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra, ec yn chied seshoon, dy row oc mysh 20 dy leih haink stiagh ayn, lesh reayn dy chooishyn, as dy vel feme er faagail mooie cur coontey jeu rere sorçhyn ro chadjin, dy row paart jeu aeg nagh vel abyl dy osley coontyssyn banc er yn oyr nagh vel photograph vees cur enney orroo son oyr ennagh. Foddee dy row deyrraghyn kimmeeagh orroo roish nish, myr sampleyr, as nagh vel bancyn beggan neu-arryltagh dy ghoaill ad. T'eh gra, myr shoh, dy row ad er ve gobbragh rish ny bancyn er aghtyn elley dy yannoo prowalys jeh'n enney ec sleih, er y choontys banc bunnidagh shen ve oc vees meanal nagh vod ad goaill magh rour, agh dy vel entreilys oc da coontys banc as kaart argid roie.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel shen ayns rieughid er ve speeideilagh dy liooar, as dy row mysh 25 goll er dy yannoo quaaltyssyn rish bancyn. T'eh gra, my vees sleih baghey er y twoaie ny 'sy jiass, dy vod ad reaghey quaaltys rish banglaneyn Banc Ellan Vannin as loayrt mychione ny cooishyn oc roosyn, as myr shoh dy row ad er ve cur eab er jannoo shickyr dy vel fosley coontys banc eddyr ny s'tappee as ny s'assey son shiartanse dy leih va feddyn eh doillee 'sy traa t'er n'gholl shaghey.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra, goll er y hoshiaght, dy vel ad er n'yannoo ny smoghey ny dateyn bee cooney cadjin argidoil eeckit, nagh vel ad brishey stiagh er y Nollick mleeaney, vees çheet Jerdein as Laa'l Steaoin Jeheiney, dy yannoo shickyr dy vel ad geddyn y cooney cadjin argidoil oc, agh goll stiagh 'sy nah vlein dy vel ad gobbraghey rish dy chooilley pheiagh dy yannoo shickyr dy vel saase shickyr dy gheddyn yn argid er-son t'ad reihalagh.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel kuse dy eyshtyn ersyn mychione My Chaart çheet laa ny vairagh ayns Soie Tinvaal Mee ny Nollick, as er-lesh dy vel paart dy imnea er ve ayn, as traa erbee t'ou caghlaa sleih veih'n derrey choarys dy eeckys gys coarys elley, dy vel imnea ayn foddee dy jig sleih ve jarroodit. T'eh gra, ny v'ad cur eab er jannoo, shen dy obbraghey rish dy chooilley pheiagh va jannoo ymmyd jeh'n choarys My Chaart rish ny sodjey na jeih bleeaney dy gholl harrish gys saase elley jeh jannoo eh, er yn oyr dy vel earroo ny sloo as ny sloo dy leih jannoo ymmyd jeh'n choarys, dy vel costyssyn mooarey soit ayn.
Ta'n Fer-lhee Allinson gra, ny yiarragh eh rish sleih vees foast jannoo ymmyd jeh My Chaart, mannagh vel ad er loayrt rish yn Tashtey, dy chur eam çhellvane, my sailliu, er Fo-rheynn Shickyrys y Theay er 685656. T'eh gra, my vees mooinjer ny carrey ec peiagh erbee as dy vel fys echey dy vel ad foast jannoo ymmyd jeh My Chaart, cur orroo, my sailliu, dy chur eam çhellvane orroo, er yn oyr dy vel ad geearree gobbraghey rish dy chooilley pheiagh, dy vel ad geearree dy aa-hickyraghey dy chooilley pheiagh, dy vel ad geearree jannoo shickyr dy vel dy chooilley pheiagh geddyn y cooney cadjin argidoil oc dy traaoil.
---oooOooo---
Ta'n Sheshaght Cheirdey Unite er veeraghey dy vel immanee Bus Vannin er cheau teiy ayns foayr jeh jantys jeadyssagh bentyn da'n argane oc mychione argid faill, as ny conaantyn oc as caghlaaghyn da reddyn dauesyn ta cair er ve oc rish traa liauyr. Ta'n sheshaght cheirdey gra dy vel treealtyssyn yn Rheynn Bun-troggalys goaill stiagh jannoo ny sloo lowanseyn t'er ve ayn rish tammylt liauyr as caghlaagh da'n argid faill liorish scryssey magh reddyn orroosyn ta ny immanee nyn lhie.
Ta offishear yn ard, Debbie Halsall, gra dy vel olteynyn y heshaght cheirdey er chur çhaghteraght feer chleeir, nagh jean immanee barroose soiaghey jeh ve seiyt gour nyn drommey bentyn da argid faill as conaantyn, as dy vel ad er chur da Unite kied niartal dy yannoo red ennagh. T'ee gra dy vel currym feer vooar er ny immanee shoh dagh laa, as dy vel ad toilçhin dy ve currit-rish ayns aght cairagh as lesh arrym.
Ta Bnr Halsall gra dy vel yn sheshaght cheirdey greinnaghey y failleyder as y Rheynn dy heet back gys y voayrt lesh çheb oikoil as keeayl ayn, as vees goaill ayns laue ny cooishyn ta ny immanee er ve çheet er reesht as reesht.
Nee Unite nish goll gys y cheim ayn ta'n sheshaght cheirdey cur fys mychione y chooish rere slattys, as nee ee feeraghey dateyn son jantys jeadyssagh mannagh vel reaghys t'ee soiaghey jeh ry gheddyn ass barganeaghyn .
Ta'n Rheynn Bun-troggalys gra dy vel fys echey mychione y chooish, as dy vel oardagh formoil dy chooilleeney, lesh feme er fys ve currit da Bus Vannin shiaght laghyn ec y chooid sloo rolaue mychione ny dateyn son jantys jeadyssagh.
Ta Bus Vannin gra dy vel eh freayll rish ve currit da ny coloayrtyssyn rish ny immanee vees foast goll er dy hirrey aght dy gheddyn coardailys er cooishyn.
Ta'n Shirveishagh son Bun-troggalys, yn Dr Michelle Haywood, gra dy vel y rheynn eck currit da cummal coloayrtyssyn rish immanee barroose trooid y çheshaght cheirdey oc, as dy vel ish currit da obbraghey as geddyn raad er y hoshiaght, er yn oyr nagh vel peiagh erbee – ny immanee barroose as yn rheynn – nagh vel peiagh erbee geearree fakin yn shirveish shen ceaut fragym, dy nee shirveish feer scanshoil ee son yn Ellan ain as dy vel shen ooilley nyn lhie er ayns aght ny aght elley.
---oooOooo---
Ta'n Coonceil Slattyssagh er cheau teiy ayns foayr jeh cur stiagh saaseyn coadee noa ayns ronney ayns Billey Gurneil Ynnydoil (Lhiasaghey), as shartanse dy leih jeeaghyn er y ronney shen myr arganeagh.
Rere Ronney Queig 'syn aght v'eh scruit hoshiaght, veagh kied ec yn Rheynn Bun-troggalys dy chur er ny lughtyn-reill ynnydoil cooilleeney currym erbee, agh nish, rere ny caghlaaghyn currit roish ec y Choonceil Slattyssagh, veagh feme er cummal co-choyrle rish ny lughtyn-reill ynnydoil roish my vees caghlaa erbee dy ve jeant, as dy jean ad aa-scrutaghey y ronney reesht lurg three bleeaney. Ta'n Coonceil er chur stiagh ayn neesht kiarail son tuarastylyn mychione y vuilley argidoil, yinnagh soilshaghey magh y builley jeh cur currymyn elley er claareyn argidoil ny lughtyn-reill ynnydoil.
Cha beagh bree currit da'n ronney cho leah's ta'n Billey çheet dy ve slattys, er yn oyr dy beagh feme er yn Rheynn Bun-troggalys jannoo oardyr son laa pointit my vees feme er jannoo ymmyd jeh ronney queig.
Jerrey Fouyir, choud's va seshoon dy gheddyn feanish bentyn da'n Villey, ren çhaghteryn ass-lieh ny 16 lughtyn-reill ynnydoil cur eam dy scryssey magh dy bollagh yn ronney shen.
Ta Oltey y Choonceil Slattyssagh, Tanya August-Phillips, credjal dy nee lickly eh dy jean ny lughtyn-reill ynnydoil oltaghey vel ny lhiasaghyn jeant ec y Choonceil. T'ee gra nagh beagh ee geearree loayrt ass-lieh ny lughtyn-reill ynnydoil, as ny veagh ad smooinaghtyn mychione shoh, er yn oyr nagh vel ee er nakin shen, as son shickyrys nagh jinnagh ee loayrt ass-lieh possan dy leih cho mooar as shen vees ooilley dy mooar jeh'n un aigney bentyn da'n ronney er-lheh shen, agh yiarragh ee dy vel shen t'ad er chur eab er jannoo, shen dy chur kuse dy haaseyn coadee mygeayrt cur er bun lhiasaghey veih'n Chiare as Feed as ronney yn Hoghtoo Ree Henry – shen dy ghra ronney vees lhiggey da shirveishee lhiasaghey slattys gyn eiyrt er oardagh cadjin yn ard whaiyl – vees jannoo orroo slane jeeragh.
Ta Bnr August-Phillips gra, shen ta'n Coonceil Slattyssagh er chur eab er jannoo, shen dy chur stiagh ayn eaghtyr elley myr saase coadee, eaghtyr elley dy reggyrtys, as dy yannoo shickyr dy vel yn rheynn goll back as jeeaghyn er yn olt shoh tra t'eh çheet dy ve slattys reesht, as eisht dy yeeaghyn vel eh cooilleeney ny dyn shen v'eh kiarail, as neesht my vees eh er n'gholl erskyn as çheu hoal 'syn aght ta faaue er ve currit, foddee, liorish kuse jeh ny lughtyn-reill ynnydoil, as dy vod shen eisht goll er aa-scrutaghey as currit roish olteynyn Tinvaal ayns oardagh dy chur roish ynrican, dy vod ad cur back ayns rieughid as cur roish yn ard-whaiyl myr treealtys.
---oooOooo---
Nee Feailley Bee as Jough Ellan Vannin goll er cummal reesht 'sy vlein shoh çheet agh lesh ennym noa. Ta jantys y Rheynn Gastid Dellal, Dellal Ellan Vannin, er veeraghey dy jean ny t'ad gra rish Gien Mooar Vannin goll Jesarn yn 19 as Jedoonee yn 20 Mean Fouyir 2026 ayns Pairk Noble. Bee'n taghyrt jannoo ymmyd jeh'n chooish, y Mheillea, dy yannoo feailley jeh'n ouyr, jeh toiggalys lajer yn Ellan jeh scansh y cho-voodeeys, as jeh Blein ny Gaelgey, as t'ad cur coontey jeh ny reddyn t'ad reaghey son y taghyrt;
- Paalan dy Hroaryn Vannin, vees taishbyney troareyderyn bee as jough, edyr fir noa ny dy mie er bun rish foddey;
- Halley Bee as Jough vees çhebbal caghlaa dy vlassyn ynnydoil as dowanagh, lesh kiaull goll er cloie dy bio;
- Paalan son paitçhyn, lesh claare dy immeeaghtyn caarjoil son y lught-thie;
- Taishbynyssyn coagyrey as leaghtyn liorish fir schleoil ynnydoil as eddyr-ashoonagh, as cur er y hoshiaght myn-ayrnyn Vannin;
- claare ashoonagh dy aundyryn son bee as jough fo'n ennym Kaart Bee Manninagh;
- claare lhean son yn eailley, jannoo ymmyd jeh possanyn ynnydoil dy heshaghtyn ghiastyllagh, keirdee as colughtyn beggey elley veih mygeayrt yn Ellan.
Ta oltey politickagh Dellal Ellan Vannin, Oltey y Choonceil Slattyssagh Rob Mercer, gra ayns fogrey dy vel yn Eailley Jough as Bee er n'yannoo seose baare feaillere yn Ellan neayr's 2008, as dy vel eh goaill soylley dy vel eh er jeet lesh yn Rheynn, lesh cooney y ving stiuree veih harrish y reiltys, dy chur ee er y hoshiaght myr Gien Mooar Vannin. T'eh gra dy vel co-voodeeys bee as jough yn Ellan er livrey taghyrtyn feer vie er bastal vees feaillaghey schlei ynnydoil as vees cur caa da sleih dy heet ry cheilley, as dy vel ny reddyn speeideilagh shoh soilshaghey magh crootaght as ard-vian y cherroo as y toyrtys echey vees bishaghey ayns cur stiagh da quallid-vea yn Ellan ain.
Ta fogrey Mnr Mercer gra dy vel yn chied er shoh fo'n ennym Gien Mooar Vannin jannoo ymmyd jeh'n vomentum shoh as dy vel eh çhebbal caa noa da cummaltee as da keayrtee dy ghoaill soylley jeh troar share Vannin choud's t'ad cummal seose colughtyn ynnydoil as niartaghey ambee yn Ellan myr boayl dy heet son bee as jough breeoil. T'eh gra, lesh yn enney noa as lesh y voayl noa, dy vel dean y taghyrt dy chroo vondeish rieugh da'n tarmaynys as da'n cho-voodeeys – veih tayrn geill y theay ny smoo da traghtalee ynnydoil gys enney stroshey eddyr-ashoonagh son y cherroo ain son bee as jough vees bishaghey.
Ta Ollie Neale ny oltey jeh boayrd Dellal Ellan Vannin, as eh ny Stiureyder Reiree jeh Thie Imbyl Okell as jeh Slanechreck H&B Cagleeit. T'eh gra dy row yn eailley rieau boayl yindyssagh dy lhunney colught noa, choud's v'eh cur caa da colughtyn dy mie er bun dy heet quail ny custymeyryn oc, as dy jean Gien Mooar Vannin cur caa neesht dy yannoo eailley jeh troaryn ass Mannin hene as dy chur bree da'n nah heeloghe dy hroareyderyn, as dy chleayney keayrtee da'n Ellan ain. T'eh gra dy jinnagh eh greinnaghey ooilley ny cummaltee, ny troareyderyn as ny keayrtee dy chur cowrey 'syn eaillere oc as dy heet nyn quail ayns jannoo feailley jeh bee as jough ard-yindyssagh yn Ellan.
Ta'n Shirveishagh son Gastid Dellal, as Oltey yn Chiare as Feed son Ayrey as Maayl, Tim Johnston, lesh y traa echey 'syn eirinys, dy vel keeayl chionnit echey er y jeeanid as moyrn vees cochianglt rish troarey bee jeh ard-vieys, as dy vel Gien Mooar Vannin cur caa dy chur-lesh dys er shen çheu-mooie jeh giat y ghowaltys. T'eh gra dy vel eh goaill moyrn ass fakin yn Rheynn Gastid Dellal leeideil yn eab shoh dy chur er y hoshiaght colughtyn bee as jough ynnydoil, dy chur bree son noaghey, as dy niartaghey ambee yn Ellan myr boayl dy heet son troaryn ard-yindyssagh.
Ta'n reiltys greinnaghey troareyderyn as kiareyderyn bee as colughtyn elley nagh vel cochianglt rish bee ny jough as ta shirrey fys roie bentyn da cur stiagh yeearreeyn, as ny dateyn son shen as ny vees femoil, dy chur nyn enmyn sheese son rolley post, as ta Dellal Ellan Vannin cur cuirrey er sleih as by vie lhieu goaill ayrn ayns cur leaght, cur taishbynys ny cur stiagh argid dy chooney lesh y chooish dy chur çhaghteraght da.
---oooOooo---
Ta'n Shirveishagh son Ynsagh, Spoyrt as Cultoor, Daphne Caine, er chur freggyrt dausesyn va cremmey y Billey Ynsee (Lhiasaghey) eck, choud's v'eh goll er lhaih son y nah cheayrt ayns soie yn Chiare as Feed Jemayrt shoh chaie.
Ren Oltey yn Chiare as Feed son Rhumsaa, Lawrie Hooper, loayrt rish ny sodjey na 40 minnid, choud's v'eh cremmey shiartanse dy chooishyn bentyn da'n Villey. T'eh gra dy row yn Shirveishagh Caine çheet er y villey shoh myr jannoo seose kesmad mooar er y hoshiaght son yn ynsagh 'syn Ellan, agh nagh vel eh, dy feer nagh vel eh. T'eh gra dy vel eh croo y chiarail noa elley shoh jeh keeayl dy vun-eie, dy vel eh cur ayns slattys red ennagh t'ad dy yannoo hannah, as dy vel eh cur pooaraghyn elley dy chur lhiettrimmys er reddyn da ny scoillyn as da'n rheynn, dy ghooney scoillyn, dy ghooney bleeantyn scoill dy chur lhiettrimmys er paitçhyn geddyn entreilys da'n ynsagh ayns scoillyn 'syn ard t'ad baghey. T'eh gra dy vel shen bunnys eh, agh dy vel eh cur ennym noa er femeyn ynsee elley myr femeyn ynsee elley er yn oyr, myr ta fys ain ooilley er, dy vel caghlaa yn ennym jeh red ennagh jannoo share dy mooar yn aght t'eh gobbraghey.
Hug Oltey yn Chiare as Feed son Connaghyn, Julie Edge, dy beagh ymmodee lhiasaghyn currit roish tra harrys ronnaghyn y villey roish yn Chiare as Feed.
Ta Bnr Caine gra dy vel ee geaishtagh rish ny barelyn çheet back, as er-lhee dy vel cooishyn feer scanshoil t'ad kiarail cur er bun rere y Villey Ynsee (Lhiasaghey) vees cooney dy yannoo noa-emshiragh as dy phohlldal as vees bishaghey yn ynsagh, as dy vel kuse dy chooishyn feer vie er bastal vees cur ablid share daue dy reirey coarys ny scoillyn, as dy vel ee toiggal dy vel imneaghyn ec kuse dy olteynyn, agh dy vel ee treishteil dy vod ad çheet ry cheilley as loayrt my-nyn-gione, dy vel oc fy yerrey meer fondagh dy clattys vees cur bree da caghlaa jarrooagh ayns scoillyn.
Bentyn da ny va Mnr Hooper dy ghra, ta Bnr Caine gra dy row ee geaishtagh as sym eck er, as dy vel ee treishteil dy dug ee freggyrt da kuse jeh ny cooishyn echey. T'ee gra dy vel kuse dy chaghlaaghyn bentyn da polasee, eddyr y raad ta Mnr Hooper geearree cur-lesh shin as y raad hie y billey roish shoh, as yn ynnyd t'ad ec y traa t'ayn lesh yn rheynn shoh. T'ee gra dy vel yn chooid smoo jeh'n villey bentyn da cur ayns leigh pooaraghyn noa dy chur kied da'n rheynn dy yannoo shiartanse dy reddyn rere caghlaa dy fo-clattys.
Ta Bnr Caine gra dy nee billey eh t'er ve jeant foddey ny s'girrey cosoyley rish y fer roish nish as va eab currit er kuse dy vleeantyn er dy henney, agh dy vel yn imnea eck, dy jinnagh eh cur eab er saiaghey dy chooilley red da dy chooilley oltey, nagh jinnagh eh arragh çheet lhieu, as nagh jinnagh eh çheet lhieu dy chooilleeney as dy livrey kuse jeh ny cooishyn feer scanshoil ta'n billey shoh goaill stiagh.
Ta Bnr Caine gra dy vel shin çheet gys traa seyr y Nollick, as dy lhisagh y billey ve skedjalit dy heet back son keim ny ronnaghyn , goaill stiagh lhiasaghyn, kegeesh woish nish, as dy jean ad jeeaghyn er ny vees çheet er y hoshiaght, as myr dooyrt ee rish olteynyn, son shickyrys dy vod eh goll gys bing reesht shaghey çheet er y hoshiaght, agh dy vel yn imnea eck dy jinnagh ad cur cumrail er, as dy vel cooishyn scanshoil ayn. T'ee gra dy beagh eh smoo cooneydagh ayns un aght dy chur er y hoshiaght ny reddyn roosyn fod mayd coardail, as eisht, foddee, dy smooinaghtyn er reddyn elley, agh dy vel ee cur barrant ayn dy vel y billey shoh ny veer mie dy clattys as yn dean jeh dy chur-lesh caghlaa jarrooagh as saaseyn noa-emshiragh da'n choarys ain dy scoillyn.
Ec jerrey nah lhaih y villey ayns yn Chiare as Feed Jemayrt shoh chaie, ren shey olteynyn ceau teiy noi echey, agh va 18 olteynyn ayns foayr jeh.
---oooOooo---
Ta resooney magh jeh lhiasaghey da Billey Reiltys Ellan Vannin 2023, yinnagh geddyn rey rish teiy yn Aspick ayns Tinvaal, er ve currit shaghey gys y vlein shoh çheet. Yn shiaghtin shoh chaie ayns soie yn Chiare as Feed, va olteynyn jerkal rish loayrt mychione lhiasaghey liorish y Choonceil Slattyssagh da'n villey, as eisht mychione lhiasaghey liorish oltey yn Chiare as Feed da'n lhiasaghey shen. Agh ren yn oltey son Connaghyn, Rob Collister, cur roish lhiasaghey elley, dy chur shaghey ceau teiy er y chooish derrey yn 27 Jerrey Geuree 2026. Ren yn oltey elley son Connaghyn, Julie Edge, niartaghey lhiasaghey Mnr Collister, as va 11 oltey elley coardail roo er shen.
She Oltey yn Chiare as Feed son Rhumsaa, Lawrie Hooper, vees cur y billey trooid yn Chiare as Feed, as ren eshyn greinnaghey yn Chiare as Feed dy choardail rish lhiasaghey y Choonceil Slattyssagh, dy vod ad goll er y hoshiaght 'sy clane coloayrtys.
Lurg soie yn Chiare as Feed Jemayrt shoh chaie, ren Mnr Collister clou fogrey gra dy vel feme er yn Chiare as Feed son tooilley traa dy hur-smooinaghtyn er y lhiasaghey haink veih'n Choonceil Slattyssagh, as, smoo scanshoil v'eh, dy chur sur-smooinaghtyn da'n lhiasaghey treealit ec oltey yn Chiare as Feed son Doolish Veanagh, Chris Thomas. T'eh cur jerrey er yn ogrey echey liorish cur raue, liorish Jerrey Geurree, dy voddagh shoh ve yn Çhiarn Aspick s'jerree jeh Sodor as Man as kied dy cheau teiy ayns Tinvaal, as myr shen dy jinnagh shen cur jerrey er ny sodjey na thousane blein dy hennaghys Vannin.
---oooOooo---
Ta'n Ard Shirveishagh, Alfred Cannan, gra dy nee ard chied dy kinjagh eh dy ghoaill ayrn ass-lieh Ellan Vannin myr yn Ard Shirveishagh ayns y Choonceil Goaldagh-Yernagh, as dy vel eh freayll rish ve ny taghyrt feer scanshoil, ayn foddee leeideilee ny ashoonyn jee-veanit as Nerin çheet cooidjagh rish y reiltys Goaldagh dy loayrt mychione cooishyn yn laa.
Ta Mnr Cannan gra dy vel cooish er-lheh ec cagh jeh ny çhaglymyn shoh, as bentyn da'n er shoh va kiart er ny chummal ayns Caerdydd er ve mychione ny jeadyssyn crootagh, as ny vees dagh ashoon jannoo dy ghreinnaghey as dy lhiasaghey ny jeadyssyn crootagh ayns ny ardjyn as çheeraghyn oc hene. T'eh gra dy vel ny çhaglymyn shoh cur caa son çhaglymyn daa-heuagh as ny coloayrtyssyn s'lhea mychione polaseeyn as cooishyn yn laa.
Ta Mnr Cannan gra dy row yn ard chied echey jeh soie sheese marish yn Chied Airey Bretnagh dy loayrt mychione yn ymmyrkey oc da ny jeadyssyn crootagh, as chammah's shen ny t'ad dy yannoo lesh bree vees aa-noaghey, as bentyn da bree vees aa-noaghey dy row yn ard chied echey dy hoie sheese marish y Taoiseach Micheál Martin ny s'moghey y laa shen dy loayrt mychione cooishyn cosoyley rish shen, as er-lheh bentyn da bree vees aa-noaghey as ny lhiasaghey nee taghyrt ayns mooir reillt Nerin.
Ta Mnr Cannan gra dy row y seshoon hene jeh ooilley ny çhaghteryn , tra haink y Preeu-airey dy ve maroo, dy row eh mie dy ve abyl dy loayrt rish harrish y voayrd dy chur roish barel Ellan Vannin as dy loayrt rish neesht yn aght ta shin gobbraghey cooidjagh rish y reiltys Goaldagh er caghlaaghyn cooish cochianglt rish kerroo ny shirveishyn argidoil agh er bree vees aa-noaghey neesht.
---oooOooo---
Myr va Mnr Cannan gra, va cooish er-lheh çhaglym y Choonceil Goaldagh-Yernagh ayns Caerdydd jeeraghey er ny jeadyssyn crootagh, as ta fer jeh ny doilleeidyn smoo 'syn ard shen bentyn da far-inçhynagh. Ta Mnr Cannan gra dy vel fer jeh ny oyryn ta'n reiltys smooinaghtyn mychione cur er bun oik son far-inçhynaght as son lhiasaghey 'sy traa ry heet, lesh shilley er ny jeadyssyn crootagh son shickyrys, agh neesht er ny kerrooyn s'lhea 'syn Ellan, agh dy vel ny jeadyssyn crootagh ayns rieughid sheeyney magh harrish reayn dy cherrooyn veih, myr sampleyr, bentyn da'n turryssid, yn obbyr vees jeant 'sy turryssid, as yn aght ta ny jeadyssyn crootagh jannoo er ny vees sleih çheet dy akin, ny ynnydyn eiraght, ny raaidyn yiarn, yn aght ta shin cur er y hoshiaght shen.
Ta Mnr Cannin gra dy vel Coonceil Ellynyn Ellan Vannin ain, vees pohlldal jeadyssyn crootagh ynnydoil ayns Ellan Vannin, as va ny shlee na lieh villioon punt currit da Coonceil ny Ellynyn son 2024-25 dy chummal seose jantee as shaleeyn crootagh 'syn Ellan. T'eh gra ayns ny laghyn t'er n'gholl shaghey dy row y cherroo film son shickyrys er ve bishaghey 'syn Ellan, as dy row shin fer jeh ny fir toshee lesh y vree dy chur daill dy chleayney stiagh earroo feer vooar dy filmyn. T'eh gra, ayns ny bleeantyn jeieanagh, dy vel shen er lheie ersooyl, agh nagh vel eh son shickyrys red ennagh nagh jean ad freayll rish sur-smooinaghtyn er, as dy jarroo dy vel shin er nakin Ny S'niessey da'n Oirr as claareyn feanishagh mychione ny ratçhyn TT çheet dy ve ayn 'sy traa neayr's shen.
Ta Mnr Cannan gra myr shoh dy vel far-inçhynagh freayll rish ve feer scanshoil son yn Ellan, as er-lesh dy vel eh freayll rish ve ny smoo as ny smoo red ennagh as ta shin ooilley goaill tastey mooar jeh, as er-lheh 'syn eash bun-earrooagh, as gientyn ayndagh as yn ymmyd jeh stoo crootagh jannoo seose ayrn mooar jeh'n vea ain ayns dellal as, dy jarroo, ayns kerrooyn elley bentyn da sheeyney magh as yn aght ta shin loayrt rish sleih, chammah's 'syn Ellan agh er-lheh rish yn lught-eaishtee ain ayns Çheer ny Goal as çheu-hoal jeh shen.
Ta Mnr Cannan gra dy jean eh cur fys s'noa da Tinvaal, as dy vel eh treishteil dy bee shen Jerrey Geuree, bentyn da plannyn y reiltys, as cre gollrish nee'n jeeraghey noa jeeaghyn dy ve, bentyn da oik son far-inçhynaght as lhiasaghey as reill. T'eh gra dy vel eh shickyr dy nee kiart eh dy vel shin jeeaghyn er yn aght ta'n lhiasaghey shoh bentyn da'n aght foddee ymmyd ve jeant dy speeideilagh jeh'n lhiasaghey shoh ayns çhagnoaylleeaght dy lhiasaghey ny colughtyn ain, agh dy vel cooishyn elley vees çheet lesh çhagnoaylleeaght cho pooaral, as dy vel feme ain er jeeaghyn dy gheddyn vondeish ass shen lesh coadey ayns ny buill chiart.
Er-lesh Mnr Cannan dy vel feme er cur eab er cur er bun yn aght as y voayl dy cummyssagh foddee reill erbee ve currit roish, foddee ymmyd ve jeant jeh son foays yn Ellan dy chooney lesh colughtyn aase as dy lhiasaghey ny vees goll er çhebbal oc, lesh meer dy reillyn vees jannoo shickyr shen.
---oooOooo---
Ta Culture Vannin er chur magh £26,000 ayns toyrtyssyn son shaleeyn sheiltynagh noa dy chur trimmid er y Ghaelg. Ta'n sheshaght ghiastyllagh gra dy vel ny shaleeyn reiht soilshaghey magh y caghlaays as y crootaght jeh co-voodeeys ny Gaelgey, lesh breeaghyn vees goaill stiagh y kiaull, yn ellyn, yn ynsagh as meanyn bun-earrooagh.
Bentyn da Kiaull as Reddyn Vees Ry Chlashtyn, t'adsyn shoh goaill stiagh –
- podcast noa dy insh shennaghys ny Gaelgey as y Ghaelg 'sy traa ry heet;
- yn chied opera er dy rieau 'sy Ghaelg, dy heet gys yn ardan 'sy tourey 2026;
- queig recortyssyn noa dy chiaull lectraneagh vees goaill stiagh y Ghaelg goll er loayrt as goll er goaill ayns arrane, as bee shen marish arraneyderyn as loayrtee trooid yn Ellan;
- yn chied album jeh possan dy chiaulleyderyn aegey lesh repertoire dy charryn tradishoonagh as noa-scruit, vees jeeraghey dy mooar er goaill arrane 'sy Ghaelg;
- nuy meeryn giareyas ymmyd dy ve jeant jeu ayns feaillaghyn aile as kiaull theay Ellan Vannin, dy vel aghtyn noa dy chlashtyn y Ghaelg ec lught-eaishtee ny feaillaghyn;
Bentyn da'n Ynsagh as y Cho-voodeeys, t'ad goaill stiagh -
- bree liorish Bunscoill Sulby 'Cur Kiaull gys y Chlose Cloie' dy vel taghyrtyn kiaullee goll er jannoo eddyr studeyryn y vunscoill;
- coorse son paarantyn as kiaraileyderyn, as yn dean jeh dy chooney lesh lughtyn-thie ayns jannoo ymmyd jeh'n Ghaelg da'n nah heeloghe as livreit trooid kiaull 'sy cho-voodeeys;
- skeealyn giarey son sleih aasit ta gynsaghey yn Ghaelg, dy chur couyr as feme mooar mastey y cho-voodeeys dy Ghaelgeyryn vees gaase;
- Claare dy leaghtyn dy moghey 2026, dy vod co-voodeeyssyn clashtyn ny skeealyn mychione as scansh jeh'n Ghaelg.
Bentyn da Ellyn as Cultoor, ta ny shaleeyn goaill stiagh –
- yn Ghaelg vees ry cheau, lesh eaddeeyn noa vees jannoo feailley jeh'n Ghaelg as yn enney Manninnagh;
- jalloo boalley feer vooar son Bunscoill Forsdal, vees cur-lesh y Ghaelg stiagh 'sy chlose cloie;
- feeshagyn cartoon jeh coloayrtyssyn rish Gaelgeyryn, vees goaill stiagh coraaghyn as skeealyn son lught-eaishtee bun-earrooagh.
Ta dean ny toyrtyssyn dy chummal seose mysh 2,000 dy Ghaelgeyryn as dy ghientyn mian as sym mastey y cho-voodeeys s'lhea dy gheddyn magh tooilley, as myr shoh dy yannoo shikcyr dy vel y çhengey foast bishaghey rish sheelogheyn ry heet.
Ta Stiureyder Culture Vannin, Breesha Maddrell, gra dy vel Blein ny Gaelgey 2026 jannoo seose caa dy haishbyney magh crootaght, bree as sheiltynys yn lught ta jeean son y Ghaelg. T'ee gra dy vel ny shaleeyn shoh jannoo reddyn noa lesh y Ghaelg, cur-lhieu y Ghaelg ayns kiaull, ayns ellyn, ayns meanyn bun-earrooagh as 'syn ynsagh ayns aghtyn vees oor, noa-emshiragh, ooilley-ghoaill.
---oooOooo---
Rere fysseree clouit ec Staddystaght Ellan Vannin, t'ad gooley dy daink pobble yn Ellan dy ve jus queig as feed dy leih ersooyl veih 85,000 ec jerrey yn chied raie mleeaney, veagh y pobble smoo neayr's haink recortyssyn dy ve jeant. Ta'n tuarastyl jannoo ymmyd er-lheh jeh fys veih freggyrtyn bentyn da keesh çheet stiagh dy reayll arrey er ny earrooyn dy leih vees çheet stiagh 'syn Ellan as vees faagail, choud's t'ad gooley neesht yn earroo dy chummaltee t'er naagail agh nagh vel ad er chur fys da'n lught-reill choud's nish.
Ta'n Ellan foast recortey earroo smoo dy leih geddyn baase na sleih çheet dy ve ruggit. Ta'n tuarastyl jannoo briwnys dy vel yn aase 'sy phobble goll dy reiltagh, agh nagh vel eh lajer dy liooar dy yannoo seose beoyn shickyr son y vlein shoh. Agh t'ad gra dy vel ad fakin cummey rea jeh sleih aasit jeh'n eash dy obbraghey as ny lughtyn-thie oc çheet stiagh 'syn Ellan, as noi shen sleih geddyn baase as stroo beayn dy lieh dy moghey ayns ny feedooyn oc faagail yn Ellan.
---oooOooo---
Ta Oik Postagh Ellan Vannin gra dy vel eh cur eab er aghtyn dy chur er bun reesht shirveish dy chur cooid gys Steatyn Unnaneysit America, agh dy vel yn shirveish foast castit ec y traa t'ayn. Ren reiltys ny Steatyn Unnaneysit caghlaa ny reillyn oc yn 29 Mee Luanistyn, as neayr's shen nagh vel kied dy chur mynjeigyn gys shen. Ta'n Oik Postagh gra dy row caghlaa da yannoo ny coaryssyn echey gys y date ny smoghey 'sy vee shoh, as dy row shen jannoo seose kesmad scanshoil er y hoshiaght, agh nagh bee yn shirveish goll ayns traa son postal reddyn gys Steatyn Unnaneysit America son y Nollick mleeaney.
Rere ny caghlaaghyn da ny reillyn son cooid goll gys ny Steatyn Unnaneysit, ta feme er eeck tailley rolaue as dy chur myn-yss mychione ny vees ayns mynjeigyn roish my vees ad eer faagail y çheer aynjee v'ad postit. Roish nish, va shen bentyn da cooid feeu ny shlee na 800 dollar, agh nish t'eh bentyn da cooid erbee. Neayr's va'n shirveish castit, ta Oik Postagh Ellan Vannin er ve gobbraghey dy çhionn rish y Phost Reeoil dy chaghlaa ny coaryssyn oc dy ve freggyrtagh da'n chaghlaa shoh. Ta'n Oik Postagh gra dy vel yn obbyr shen foast fo raad.
---oooOooo---
Ta Coonceil Ghoolish gra nagh bee skeim dy lhiggey da tannyssyn kionnaghey thieyn trooid y mayll oc, gra dy ren eh failleil ayns y Reeriaght Unnaneysit dy chosney argid dy liooar dy hroggal thieyn sheshoil noa.
Ta Leeideilagh y Choonceil, Devon Watson, fendeil plannyn dy chreck 17 thieyn jeh'n sthock dy hieyn sheshoil oc ec leagh y vargey er yn oyr dy jinnagh eh costal millioonyn dy phuint dy yannoo ad freggyrtagh da stundayrtyn noa-emshiragh. T'eh gra dy bee ooilley yn argid vees ry gheddyn veih creck ny thieyn baiht ass-y-noa ayns troggal thieyn sheshoil noa, choud's ta sleih gooley dy vel whilleen as 250 dy leih as nyn enmyn ayns rolley faarkee Coonceil Ghoolish.
Ta Mnr Watson gra, ny vees dy ve jeant ec tannys, nagh bee thie creckit agh lurg daue scughey magh ass, ny lurg daue ve souyr rish scughey, as nagh vel cooish erbee aynjee bee peiagh erbee arragh eignit dy scughey, agh my vees ad geearree kionnaghey y thie oc hene as dy vel yn ablid oc dy gheddyn argid ec rate y vargey, foddee dy vel eirys çheet daue ny red ennagh gollrish shen, eisht dy vel ablid oc dy chur stiagh çheb bentyn da ny thieyn oc.
