On Air Greatest Hits Chris Kinley | 6:00pm - 9:00pm

Traa dy Liooar, 4oo Mee Luanistyn 2025

Meeryn ass Traa dy Liooar, Jelune 4oo Mee Luanistyn 2025

Ta'n Shirveishagh Tashtee, yn Fer-lhee Alex Allinson, gra dy bee fogrey jeant echey mychione plannyn 'sy traa ry heet son yn Chirveish Claynt Ashoonagh ayns Soie Tinvaal Jerrey Fouyir. Ec y traa shen nee eh cheet er barelyn haink stiagh ayns co-choyrle theayagh mychione treealtyssyn va currit roish ny s'moghey 'sy vlein shoh. 

Va'n rate syrjey dy cheesh cheet stiagh currit seose neayr's Mee Averil nurree choud's ta'n reiltys er ve cur eab er cur er bun tailley noa bentyn da shirveishyn slaynt ynrican. Ta'n Fer-lhee Allinson gra dy vel feme er jannoo red ennagh dy ghoaill ayns laue costyssyn as aggyrtyn son kiarail slaynt vees gyrjaghey.
 
Ta'n Fer-lhee Allinson gra, cur tailley er-lheh er bun, dy row shen aght dy chur eab er cur-lesh sheese y rate son keesh gys 20%, as ec y traa cheddin dy chur-lesh yn argid elley shen stiagh ayn gys kiarail slaynt as fys ain dy vel feme er. T'eh gra dy vel shin er nakin bishaghyn ayns costyssyn son kiarail slaynt, as dy vel fys ain, chammah's ayns shoh as hoal, dy vel sleih er ve briaght son tooilley olteynyn y wirran, agh neesht dy vishaghey argid faill er-son kuse dy olteynyn shen ard scanshoil y wirran, jeh'n lheid as lheeghyn as boandyryn, as dy vel feme er yn argid shen cheet veih boayl ny boayl ennagh elley.#

---oooOooo---

Ta eirinagh, Stuart Meade, jeh Red Mie, ayns Balley ny Loghey, gra dy vel feme er y reiltys, myr cooish phreaysagh, jannoo troaryn bee Vannin smoo cohirreydagh. Ta fysseree er y gherrid veih'n reiltys soilshaghey magh nagh vel agh 6% jeh'n vee vees kionnit 'syn Ellan ass Mannin hene. Ta aghin er ve lhunnit dy hayrn geill da'n stayd shoh.

Ta Mnr Meade gra, my vees yn Ellan ny lhie er stoo currit stiagh ayn veih cheer elley ayns aght cho mooar, dy vel shen jeh imnea feer vooar, as dy vel yn eiyrtys veih shen, fy yerrey, nagh jean peiagh ennagh goll stiagh 'sy jeadys eirinagh dy yannoo reddyn gollrish troarey troaryn ny cre erbee, er yn oyr nagh vod ad geddyn ny tarmaynyssyn jeh mooadys dy chur stiagh ayns ard-vargey vooar, as ooilley vees ry gheddyn 'syn Ellan ec y traa t'ayn, shen ard-vargey vooar, myr shoh dy vel shen jannoo seose doilleeid feer vooar.  T'eh gra nagh vel aght erbee oddys eshyn, lesh three thiollaneyn poly, geddyn ny tarmaynyssyn jeh mooadys, cosoyley rish thie glonney multi-acyr feer vooar vees goll er obbraghey heese ayns hiar-yiass y Reeriaght Unnaneysit.

Ta Mnr Meade gra, fy yerrey, my vees eh goll ass dellal er yn oyr nagh vel shappyn oddys eh cur stiagh ayn 'syn Ellan, eisht dy vel shen ersooyl dy bragh, as nagh vod oo goaill toshiaght er gowaltys dy tappee, nagh vod oo goaill toshiaght er ventyr dy vuinn dy tappee, nagh vod oo goaill toshiaght er obbraghey lesh beiyn dy tappee. T'eh gra, tra t'ad ersooyl, dy vel ad ersooyl dy bragh, as dy vel feme er goaill ayns laue eh preaysagh dy liooar. 

Er-lesh Mnr Meade neesht dy vel paart jeh'n ynsagh ayns shoh, er yn oyr dy vel yn chied chremmey dy kinjagh noi troareyderyn ynnydoil as eirinee ynnydoil, shen dy vel ad ro chostallagh, as dy vel eh jeeaghyn dy vel gennid dy hoiggalys mychione yn oyr t'ad cho costallagh. T'eh gra, fy yerrey, dy vel feme er cur stiagh ayn rassyn as eoyllaghyn erbee, myr shoh dy vel ad geeck keesh da'n Phaggad Bree dy chur-lesh ad ooilley stiagh ayn, myr shoh dy vel ad hannah 20% ny 25% ny s'costaley na/n Reeriaght Unnaneysit, roish my vees ad eer er n'ghoaill toshiaght, as eisht my vees ad cur ersooyl, dy vel ad geeck keesh y Phaggad Bree reesht dy chur ny troaryn oc ersooyl veih'n Ellan, myr shoh dy vel ad bwoailt daa cheayrt.

Ta Mnr Meade gra nagh vel eh lowit dy phaggey veg jeh ny troaryn oor echey ayns plastagh, rere slattys ynnydoil, agh dy vod Tesco, Co-op as Marks as Spencer, myr shoh dy vel shen keesh veg elley er troaryn ynnydoil. T'eh gra nagh vel shoh cooish as t'ad cosney rour vondeish, agh dy vel ad gobbraghey ayns chymmyltaght feer doillee, as cur eab er jannoo nyn gooidshare, as er-lesh, fy yerrey, dy lhisagh y reiltys jeeaghyn geyre dy liooar er ny costyssyn elley shoh ta cheet er troareyderyn ynnydoil as eirinee ynnydoil, as obbraghey maroo dy gheddyn magh vel aght dy yannoo ad smoo cohirreydagh. 

Ta Mnr Meade gra dy vel feme er coadey ablid yn Ellan dy chur bee da'n ashoon hene, er yn oyr nagh vel feme agh er red feer veg dy vrishey sheese, vel shen Ukraine, Covid, Brexit, whilleen caghlaaghyn red oddys cur stiagh er dy dowanagh, as eisht my vees failleil dy yeshaghteyrys ec y vaatey, ny my vees drogh-earish 'sy gheurey, eisht dy vel shen jannoo ny smessey eh reesht. T'eh gra, my vees drogh sterrym ayns Valencia as dy vel ooilley ny thieyn glonney scryssit magh, eisht nagh vel sleih geddyn ooylyn graih, as nagh vel peiagh ennagh troarey ad ayns shoh.

Ta Mnr Meade gra dy vod ooilley ny reddyn beggey shoh jannoo orrin, as fy yerrey dy jean cheer jeeraghey er cur bee da'n phobble eck hene, myr shoh my vees leodaghey ayns troaryn bee ynndyoil, dy jean ad cur bee da'n cheer oc hene hoshiaght, roish my vees ad goaill toshiaght er cur ersooyl veg, as dy vel shin foddey sheese y rolley. 

Ta Mnr Meade gra dy vel yn red vees cheet orroo ve tarmestit myr troareyderyn, shen dy vel sleih gra dy vel creoighys ayns y chostys vea as dy vel ad ro chostallagh. Agh t'eh gra nagh vel bee costallagh, as nagh vel bee yn oyr son creoighys ayns y chostys vea, agh ny yeih dy vel sleih jerkal rish troareyderyn bee creck ec costys ro veg dy chur-rish shen. T'eh gra dy feer dy vel bee ro neu-chostallagh, as dy vel sleih ceau ny sloo per cent er bee na v'ad rieau ayns shennaghys, as er-lesh ny vel enn currit er shen dy foshlit ny goll er loayrt mychione dy foshlit.

Ta'n Shirveishagh son Chymmyltaght, Bee as Eirinys, Clare Barber, gra dy vel eh slane ayns coardail rish yn aghin. T'ee treishteil dy jean Plan son Shickyrys Bee as y Strateish son Eirinys va coardit ec Tinvaal Mee Houney 2024 cooney dy lhaggaghey y preays er troareyderyn ynnydoil.
 
Ta Bnr Barber gra, ny by vie lesh y rheynn feddyn magh, vel sleih ta cur nyn enmyn da'n aghin shen jannoo caghlaaghyn neesht 'syn aght t'ad kionnaghey, as  ny vees feme er yn rheynn toiggal eisht, shen aght oddys yn rheynn eisht cooney dy yannoo ny sassey eh er-nyn-son, myr shoh er-lhee dy vel paart son yn rheynn son shickyrys 'sy chooish shoh, agh dy vel eh bentyn dooin ooilley myr kionneyderyn smooinaghtyn as jannoo briwnys jeh yioin mychione yn aght share oddys mayd cummal seose ny eirinee shen as troareyderyn bee 'syn Ellan ain.

Bentyn da'n Plan son Shickyrys Bee as yn Strateish son Eirinys, ta Bnr Barber gra dy vel kuse jeh ny reddyn toshee t'ad er n'yannoo, shen jeeaghyn er yn aght ta'n rheynn gobbraghey rish yn Rheynn son Gastid Dellal, as dy vel shen er ve meer mooar dy liooar dy obbyr, as dy vel ad er chur harrish paart jeh'n obbyr ayns cur bee er y hoshiaght gys yn Rheynn son Gastid Dellal, as goaill rish dy vel mestey dy cholughtyn bee 'syn Ellan. T'ee gra dy vel shiartanse jeu cochianglt dy mooar rish shickyrys bee; as eisht dy vel fir elley ain cochianglt dy mooar rish y tarmaynys; as eisht dy vel scutch mooar 'sy vean ta cochianglt rish ny neesht jeu. T'ee gra dy vel ad dy feer cur eab er jannoo shickyr dy vel ad cur y cooney kiart ayns ny buill kiart.

Ta Bnr Barber gra dy vel paart jeh'n obbyr shen jeeaghyn er yn aght t'ad cur cooney lesh toyrtyssyn; jannoo shickyr dy vel ad cur cooney son sleih dy gheddyn teishtyn, myr sampleyr, agh neesht er yn aght t'ad toiggal bun ny data. T'ee gra dy vel paart jeh'n obbyr shen ny s'doillee na v'ad sheiltyn ec y toshiaght. T'ee gra dy vel eh scanshoil dy ghra, as jeeaghyn er yn 6% myr yn feanish share t'ain, shen yn towse ta shin troarey as ee, agh dy jarroo dy vel shen ta shin troarey vees goll er cur ersooyl ec y traa t'ayn, as veih cheu y hickyrys bee, ny honnick shin choud's va Covid ayn myr sampleyr, dy row shin abyl dy chur paart jeh shen back gys yn Ellan, dy chur creeaght smoo dooinyn ayns traa er-lheh.

Ga dy vel yn rheynn er smooinaghtyn er slattys dy chur er colughtyn mooarey 'syn Ellan chebbal troaryn Vannin ayns ny shappyn oc, ta Bnr Barber gra dy bare lesh yn rheynn gobbraghey rish ny colughtyn shen dy chummal seose ad ayns geddyn tooilley troaryn Vannin stiagh ayns ny shappyn oc, as er-lhee dy row fer jeh ny imneaghyn v'eck tra ghow ad toshiaght er jeeaghyn er shoh dy moghey, dy beagh ad dy chur earroo per cent er ec y traa t'ayn, nagh vel ee shickyr dy voddagh shin cooilleeney eh. T'ee gra nagh vel shen dy ghra dy vel slattys jeh'n lheid shen er ve currit ry lhiattee, agh dy ghra dy vel yn rheynn cur geill da dy vel cummys dy vel feme oc er jeeaghyn er red ennagh gollrish shen, agh nagh vel shen yn chied reih oc.

---oooOooo---

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Connaghyn, Julie Edge, gra dy vel ee boirit dy vel y coarys son kied obbree foshlit da drogh ymmyd. Dagh blein ta'n Rheynn son Gastid Dellal cooilleeney 200 keayrt lesh shilley er failleyderyn dy yannoo shickyr dy vel ad geiyrt er ny reillyn bentyn da cur faill da obbreeyn nagh vel ass Mannin. Ta Bnr Edge gra dy vel imnea eck nagh vel shen jannoo dy liooar.

T'ee gra dy vel ee boirit, as dy vel ymmodee sleih cheet huick as feer voirit mychione yn aght ta'n sleih shoh baghey ayns shoh as quoi vees freayll arrey er yn obbyr oc, quoi vees freayll arrey er dy vel ad kiart ayns ny paartyn oc. T'ee gra, tra ta sleih jeeaghyn er, dy vel mooarane imne currit roish mychione goaill far-vondeish ass shiartanse dy leih, as vel far-vondeish ayn neesht ayns kied obbree neesht, er yn oyr, mannagh vel arrey goll er freayll orroo as dy vel y fer er-lheh foast gobbraghey, as dy vel y kied obbree son y voayl t'ad gobbraghey ayn. Mannagh vel peiagh ennagh freayll arrey er shen lesh ard-chiarail chooie, foddee dy vel eh foshlit da drogh-ymmyd cummyssagh. 

Ta Bnr Edge cheet er 200 scrutaght plannit, agh t'ee briaght mychione yn earroo dy chiedyn obbree ta goll mygeayrt ec y traa t'ayn, as nagh row y freggyrt shen ry gheddyn, as er-lhee dy vel shen feysht cowreydagh dy yannoo shickyr, as mannagh vel ad jannoo agh 200 as dy vel 2000 mooie ayns shen, dy beagh shen mynlagh beg as foddee dy vel doilleeidyn ayn as hig fys dy ve ayn my-nyn-gione, as foddee dy jean ad jeeill da'n ambee ain 'syn Ellan, as nagh vel ee aarloo dy lhiggey shen taghyrt.

Ta Bnr Edge gra dy vel sleih ynnydoil t'er ve ayn feiy ny laghyn oc er n'ghoaill tastey mie jeh'n choarys son kiedyn obbree, as ny oyryn t'eh ayn, as dy yannoo shickyr dy vel sleih 'syn Ellan coadit 'sy faill oc. T'ee gra dy nee baghtal eh, ny vees taghyrt nish, son shickyrys dy vel lhaggaghey er jeet ayns shen as ayns y cherroo oltaghey, as dy row shen jeh imnea jeeish tra va bree currit da, quoi vees jannoo scrutaghtyn? 

Ta Bnr Edge gra dy row imneaghyn oc mychione jannoo ny s'tappee yn oardagh, as dy vel ish er loayrt rish oik ny kiedyn obbree as dy vel yn oardagh feer tappee as feer ghlen, as dy vel ee credjal dy row eh rieau gollrish shen, agh dy row eh rieau ny leshtal, dy row cumrail, dy vel feme er sheeyney magh eh er yn oyr dy nee oardagh moal eh. T'ee gra dy vel yn imnea smoo eck, dy vel dy chooilley pheiagh vees cheet gys yn Ellan, as kied oc dy ve 'sy voayl obbree, er yn oyr dy vel fys eck er ymmodee sleih aegey jin hene ta goll stiagh son startey, as nagh vel ad geddyn freggyrt, as nagh vel ad geddyn startey, agh foddee dy vel kiedyn obbree as visaghyn goll er cur magh er-coontey ooilley ny raaidyn shoh as caaghyn dy heet stiagh ayn.

Ta'n Shirveishagh son Gastid Dellal, Tim Johnston, goaill rish dy vel dy kinjagh paart dy leih vees cur eab er goaill far-vondeish jeh'n choarys. Agh t'eh gra dy vel yn chooid smoo dy vrishaghyn son y chooid smoo bentyn da reddyn beggey. T'eh gra dy vel eh feer aashagh dy loayrt mychione kiedyn obbree as sleih cheet gys yn Ellan, as eisht ta sleih goaill toshiaght er loayrt mychione sleih garraghey stiagh veih cheeraghyn elley, as dy vel eh cheet dy ve beggan currit cooidjagh, as dy vel feme er ve cleeir dy bollagh mychione ny ta shin loayrt mychione, as ny strughtooryn cleeir t'ayn. T'eh gra, peiagh ennagh cheet gys Ellan Vannin veih'n Ard son Troailt Cadjin, vees y Reeriaght Unnaneysit ny Nerin ny veih Ellanyn Vooir Eeaght, my vees ad cheet dy vaghey ayns Ellan Vannin, dy vel feme oc er kied obbree. T''eh gra, my vees peiagh ennagh cheet stiagh ayn veih boayl elley, eisht dy vel feme oc er goll trooid yn oardagh son garraghey stiagh as son feeraghey jeh faill dy ve oc veih'n failleyder, as dy vel oardaghyn geyre ayn.

Bentyn da'n choarys son kied obbree, ta Mnr Johnston gra dy vel offishearyn ain, as dy vel y paart lane-hraa oc dy gholl mygeayrt scrutaghey thieyn dellal, jannoo shickyr dy vel reddyn goll er jannoo dy kiart, as sessal y stayd, as my vees brishey ayn, dy vel shen goit ayns laue. T'eh gra dy mennick dy vel ny brishaghyn shen feer veg, as nagh row ad jeant jeh yioin, as foddee ad ve reaghit feer tappee. T'eh gra, ny keayrtyn, dy vel eh ny strimmey, as dy vel y chooish currit da oik y Turneyr Theayagh, son shual cummyssagh.  

Ta Mnr Johnston gra, 'syn Ard son Troailt Cadjin shoh, dy vod sleih cheet gys Ellan Vannin, foddee peiagh ennagh cheet laa ny vairagh as kionnaghey thie, as baghey ayns shoh, ga nagh beagh ad reihalagh dy hirrey cooney cadjin argidoil ny red erbee gollrish shen, agh dy vod ad cheet as baghey ayns shoh, as my vees ad geearree obbraghey, dy vel feme oc er kied obbree, as my vees ad goaill toshiaght er obbraghey gyn shen, as my vees fys currit er shen, eisht, dy baghtal, dy vel shen doilleeid, agh yn eie ayns aght ennagh dy vel fir oik son kied obbree fuirraghtyn er y chagliagh, fuirraghtyn er sleih dy heet stiagh ayn, nagh vel y coarys gobbraghey 'syn aght shen.

Ta Mnr Johnston gra dy nee scanshoil eh dy vel ad cooilleeney yn obbyr oc, as jannoo shickyr dy vel ad sessal dy kiart, as nagh vod eh gra agh dy vel 200 sess jeant 'sy vlein harrish y tarmaynys dy yannoo shickyr dy vel oardagh kiart ayn, dy vel kiedyn obbree kiart ayn, as dy vel eh lane chiart dy vel ad cur yn aa-hickyrys shen da'n theay dy vel shen taghyrt. T'eh gra, dy neu-aighoil, 'sy theihll rieugh dy vel fys ain dy vel sleih ta dy kinjagh shirrey goaill far-vondeish jeh staydyn, as ny t'eh orroo jannoo, shen cur enn er ny feallee shen as jannoo red ennagh mychione shen. T'eh gra, er-lesh, tra ta lheid y ghoilleeid ayn, dy vel ad nyn gooishyn feer veg t'ayn ayns rieughid, as dy feme er ny smoo jeh doilleeid ynsee vees ayn dy chur doaie er, agh ny keayrtyn dy vel brishey ayn as dy vel feme er cur-rish shen.

---oooOooo---

Ta claare noa son prindeyssaghtyn er ve lhunnit dy phohlldal lhiassaghey schleiyn son y traa ry heet ayns kerroo ny shirveishyn argidoil. Haink shoh trooid co-obbraghey, rish yn Rheynn son Gastid Dellal, Colleish Olloo Scoill Ellan Vannin as chaghteryn y jeadys via yn jantys Argidys Ellan Vannin, as ta'n skeim cummit dy chur entreilys strughtoorit son failleydee ta nyn noanee, goaill stiagh sleih ta faagail scoill as sleih ta geearree caghlaa y coorse oc, as t'ad geearree goaill toshiaght er coorse ayns shirveishyn argidoil. 

Ta'n chlaare goaill stiagh studeyrys vees goll er stiurey ec ny failleydee hene dy chosney qualleeaght profeshoonagh ayns cooishyn jeh'n lheid as banceyrys, treishtyn, reillys as baih argid, as lurg shen Teisht Syrjey Ashoonagh ayns Dellal, vees goll er livrey liorish Colleish Olloo Scoill Ellan Vannin. Ta'n ayrn academoil skedjalit dy ghoaill toshiaght Jerrey Geuree 2026..

Nee prindeyssyn goaill vondeish jeh ymmyrkey er ymmodee keimyn vees goaill stiagh studeyrys er-nyn-son hene, ynsaghey ayns shamyr vrastyl as keeayll chionnit ayns boayl obbree. Ta'n curriculum er ny chummey mastey parteeayssyn cheusthie jeh'n jeadys dy yannoo shickyr dy vel eh freggyrtagh da femeyn ny failleyderyn 'sy theihll rieugh, as vees pohlldal aghtyn dy lhiassaghey ny obbreeyn 'sy traa sodjey.

Ta Fer toshee Banceyrys son Cayman Ashoonagh, as chaghter yn Sheshaght Vanceyrys, Colin Peters, t'er chooney lesh leeideil y bree shoh, gra dy vel y chlaare chebbal raad strughtoorit jeantagh stiagh 'sy cherroo, vees cur cooidjagh aase profeshoonagh, academoil, rish ynsagh choud's ta sleih gobbraghey. T'eh cheet er myr caa as ablid ayn son sleih dy chaghlaa chammah's son failleyderyn as son failleydee cummyssagh.

Ta Lhiass Reireyder son Claareyn ayns Colleish Olloo Scoill Ellan Vannin, Shane Moss, gra dy vel y coorse coardail rish yeearree y Cholleish dy borage dy chionn lesh y jeadys dy lhiassaghey caaghyn traenal vees cooie as dauesyn ta entreilys ry gheddyn.

Ta'n bree jannoo seose paart jeh strateish s'lhea son lhiassaghey schleiyn, as ta cooney er jeet veih Boayrd Schleiyn Ellan Vannin. Ta Ard Sheckter Argidys Ellan Vannin, Michael Crowe, gra dy vel y chlaare ny hampleyr cleeir jeh cooney preevaadjagh/theayagh, vees freggyrtagh da deanyn bentyn da'n tarmaynys as schleiyn. T'eh gra neesht dy vel y skeim cowraghey magh dy vel y reiltys currit dy lajer da lhiassaghey cassanyn stiagh ayns coorseyn as entreilys ry gheddyn daue as ta jeh ard vieys son cummaltee shirrey dy cheau y traa ry heet oc ayns shirveishyn argidoil. 

Ta Mnr Crowe gra dy vel eh greinnaghey ny failleydee shen as dy vel eh soilshaghey magh dy vel ny thieyn dellal baih ayns y traa ry heet oc as cur daue paart dy hickyrys as dy leagh, myr shoh dy vel eh smooinaghtyn dy vel eh feer scanshoil dy jarroo.

---oooOooo---

Ta Caairlagh Commishoon y Hirveish Theayagh, Rob Callister, gra dy vel tuarastyl y reiltys vees cheet er earroo sloo dy obbreeyn faillt ec y reiltys red jarrooagh, as dy vel eh cur baghtalys da cummaltee Vannin. Veih Mee Averil gys Mean Souree, ren yn earroo dy obbreeyn lane hraa goll sheese liorish 32, veih 7,842 gys 7,810, as shen dy ghra dy vel eh er n'gholl sheese liorish 0.41%. Shoh yn chied cheayrt haink earroo sloo dy ve 'sy chirveish theayagh neayr's Mean Souree 2023. Agh ta'n earroo dy leih ayns startaghyn 'sy strane toshee, gollrish Kiarail Vannin as Meoiryn Shee Ellan Vannin, er vishaghey

Ta Mnr Callister gra dy vel feme er jannoo ny sloo yn earroo ooilley cooidjagh jeh sleih ta gobbraghey cheusthie jeh reiltys Vannin, as cooish elley ta'n tuarastyl s'noa soilshaghey magh dooin, shen dy vel shin ayns rieughid er n'yannoo ny sloo yn earroo dy startaghyn follym t'ayn, 'sy tuarastyl s'noa shoh, liorish 438 startey follym, ny'n red cheddin lane-hraa 'sy raiee s'jerree. 

Ta Mnr Callister gra, 'sy chied ynnyd, dy vel shoh cur leagh dy bollagh er dagh follym startey er-lheh, as dy vel ad er 'ngholl trooid oardagh dy ghlenney goll trooid ny startaghyn follym shen dy yannoo shickyr dy vel dy lane chiart, as nagh vel ad ynrican jannoo yn red cheddin reesht, as dy row paart jeu er ve ayn rish foddey ny sodjey na blein goll er soilsheeney magh, as dy row eh orroo glenney ad dy bollagh, dy ren ad aa-scrutaghey ooilley jeusyn, as nish dy vel ad jeeaghyn er goll trooid creatlagh dy reill cur faill dy yannoo shickyr dy vel ad geddyn ny schleiyn, dy yannoo shickyr dy vel ad geddyn sharvaantyn y steat profeshoonagh ta shin feme.

Ta Mnr Callister gra nagh vel shoh sleih t'er ve currit magh ass startaghyn, dy vel eh sleih as t'ad er jeet dy ve nyn daaue ny sleih t'er reaghey dy irree ass, myr shoh ny vees taghyrt ayns rieughid, shen tra ta caghlaa dooghyssagh jeh mysh 9% gys 11%  'sy vlein, myr shoh ny t'ad dy yannoo, shen tra ta sleih faagail, ny tra ta sleih cheet dy ve nyn daaue, eisht dy vel ad goll trooid y chreatlagh shoh dy reill cur faill, as 'sy traa t'er n'gholl shaghey dy row mysh 244 paart oc as sleih shirrey kied er-nyn-son, as dy row 227 jeusyn as va kied currit er-nyn-son. T'eh gra, harrish y reiltys, tra ta sleih faagail, dy vel ad aa-scrutaghey yn ynnyd.

Ta Mnr Callister gra, cheet gys jerrey Mean Souree, dy row yn earroo dy leih faillt ec yn reiltys 7,810, agh dy vel earroo dy startaghyn follym ayn, as dy vod adsyn goll seose neose. T'eh gra, traa ennagh, dy vel feme er ve oney rish theay Vannin as gra dy vel shoh yn earroo dy obbreeyn t'ad feme dy stiurey ooilley ny shirveishyn ta sleih jerkal rish 'syn Ellan, agh eisht, jannoo ymmyd jeh chagnoaylleeaght noa vees cheet dy ve ayn, dy yeeaghyn vel caa ayns rieughid dy yannoo ny sloo yn earroo dy obbreeyn ayns Ellan Vannin 'sy traa ry heet.

Ta Mnr Callister gra dy voddagh ad jeeaghyn er far-inchynaght, er yn oyr dy vel shen, er-lesh, goaill toshiaght er cheet stiagh ayn 'sy voayl obbree ain ny s'tappee na v'eh rieau. Agh er-lesh neesht dy vel eh mychione gobbraghey ny s'aghtaley, as foddee aa-scrutaghey ny rheynnyn dy yannoo shickyr dy vel olteynyn y wirran ain 'sy voayl kiart, dy vel olteynyn y wirran goll er pohlldal 'syn aght femoil, as er-lheh ayns ny thieyn lheiys ain. T'eh gra myr shoh dy vel eh mychione gobbraghey ny s'aghtaley, as jannoo shickyr neesht dy vel yn earroo kiart dy obbreeyn ayns ny buill kiart.

Ta'n tuarastyl s'noa soilshaghey magh, 'sy raiee t'er n'gholl shaghey, dy ren yn earroo dy veoiryn shee as dy olteynyn elley y wirran jeh Meoiryn Shee Ellan Vannin er vishaghey, as dy vel tooilley obbreeyn er jeet son shirveishyn 'sy strane toshee Kiarail Vannin. Agh noi y vishaghey ayns ny paartyn shoh, ta earroo sloo dy leih nish ayns paartyn elley Kiarail Vannin, vees soilshaghey magh yn eab dy yeeraghey er jannoo tosheeaght jeh livrey shirveishyn dy jeeragh. 

Choud's ta'n earroo dy obbreeyn er n'gholl sheese, ta'n tuarastyl gra dy vel ny caghlaaghyn jeant jeh yioin soilshaghey magh dy vel y reiltys currit da baih argid ayns niartaghey shirveishyn 'sy strane toshee dy ve freggyrtagh dy fondagh da femeyn y theay. 

---oooOooo---

Ta obbyr dy aa-yesheenaghey yn shamyr faagee 'sy Purt Aer goll dy mie, lesh brattyn laare noa as yn ard faggys da Giattyn Kiare as Queig jeant ass y noa, as ta 190 soiag noa er ve currit stiagh ayns yn ard fuirraghtyn ec y cheu chooylloo, as 92 soiag noa elley 'sy chamyr cummal heese. 

Ta ny reihyn son soiagyn as yn aght t'ad reaghit er jeet veih barelyn troailtee, barelyn currit stiagh ayn liorish Possan ny Troailtee Mennick as Possan yn Entreilys, as veih aa-scrutaghey soiagyn ayns puirt aer elley. Ta dean ny cummaghyn noa dy hareaghey souyrid, entreilys as cre cho mie t'ad gobbraghey, lesh soiagyn s'lhea, soiagyn as buird currit cooidjagh as caghlaaghyn ard vees goaill stiagh buird ard son obbr, soiagyn cadjin lesh fys ry akin mychione etleeyn, as ardyn cooie son ee faggys da buill ta creck bee.

---oooOooo--- 

Ec y traa t'ayn ta moggyl yn eddyr lhieen goll er caghlaa veih coobyr gys frauaig, as bee y moggyl coobyr mooghit 'sy vlein 2029. Shalee feer vooar eh, vees costal millioonyn dy phuint, as vees goll er jannoo liorish Chellinsh Vannin. Agh ta Chellinsh Vannin er ninsh da custymeyr ayns Connaghyn, Clarissa, dy vel eh urree cur stiagh y bun-troggalys femoil dy yannoo y thie eck aarloo son frauaig, as er-lhee nagh vel shen cairagh.

Ta Clarissa gra dy dooar ad duillag trooid y phost  cur raaue daue dy row eh orroo jannoo red ennagh, as dy row feme er jannoo ny share y bun-troggalys oc, as y bun-troggalys as s'lesh Chellinsh Vannin eh, vees goll stiagh 'sy thie oc, dy gholl seose gys frauaig, agh eisht er y ghuillag dy row eh ginsh daue dy nee anneydagh ta'n frauaig, as dy bee yn coobyr mooghit, myr shoh nagh vel reih ayn er chor erbee dy reayll y coobyr t'ec sleih as dy gholl er 'syn aght ta reddyn ec y traa t'ayn; dy vel feme er sleih goll gys frauaig, vees mynjeig s'costalee, mie dy liooar.

Agh ta Clarissa gra dy vel feme neesht, er coontey eash y thie, yn sorch dy streng coobyr, red ennagh ny red elley chagnoaylleeagh, dy vel eh orroo geeck daue dy heet as dy chummal seose eh as cur red ennagh ayns ynnyd jeh. T'ee gra dy dooyrt ad dy vod adsyn hene jannoo eh, as dy jean ad cur yn chullee daue, as dy vod ad jannoo er-nyn-son hene, goaill eh veih cheu ny raaidey, ny veih boayl erbee ta'n terminal cheusthie jeh'n thie oc, ny foddee ad shirree orroo dy yannoo eh, as dy jinnagh shen costal £12.50 'sy vee rish 24 meeaghyn, myr shoh £300, erskyn y vynjeig cadjin feer chostallagh oc, vees bishaghey neesht ansherbee, ny foddee ad geddyn peiagh ennagh veih cheumooie dy heet as dy yannoo eh, agh beagh urryssaght er-nyn-son dy row reddyn goll fragym, nagh vel shen imraait, as dy vel shen cooish elley dy bollagh.  

Ta Clarissa gra, y nhee dy vel eh eisht er paart dy leih 'syn Ellan geeck son shoh, ny jannoo eh er-nyn-son hene, choud's nagh vel shen er paart elley dy leih – dy vel paart dy leih as t'ad cheet cheusthie jeh shoh, as dy vel paart elley, ny lhie er eash y thie as ny strengyn as ny caabil hene, vees bun-troggalys as s'lesh Chellinsh Vannin hene eh, ren eh hene cur stiagh ayn, nagh vel shen corrym harrish yn Ellan. T'ee gra nagh vel eh yn aght dy vel eh er dy chooilley pheiagh geeck, agh dy vel eh er paart dy leih geeck.

Ta Clarissa gra, son y chooid smoo dy leih, nagh beagh ad abyl dy ghoaill ayns laue yn obbyr shoh er-nyn-son hene, son caghlaaghyn oyr, myr shoh dy vel ad eignit dy eeck £300 dy hareaghey dy anneydagh bun-troggalys as y chullee s'lesh Chellinsh Vannin hene, vees jeeaghyn jeeish dy ve neu-chiart. 

Hooar Chellinsh Vannin millioonyn dy phuint veih'n reiltys dy ghoaill ayns laue y shalee shoh myr ayrn jeh Plan son Boandey Lhean Ashoonagh, as er-lheh dy chiangley thieyn ayndaue nagh beagh eh ry yannoo rere yn chostys dy chur stiagh frauaig. 

Agh ta Chellinsh Vannin gra nagh vel shen goaill stiagh y costys jeh bun-troggalys ayns y thie hene. Shoh er yn oyr dy vel bun-troggalys fo halloo cheu-chooylloo jeh cagliagh y thie goll er jeeaghyn er myr shellooderys preevaadjagh, myr shoh cummal seose eh ny cur red ennagh ayns ynnyd jeh smooinit dy vel currym shellooder y thie. 

Ta Ard Fer Oik Chagnoaylleeagh da Chellinsh Vannin, Hugo van Zyl, as Ard Sheckter, Gary Lamb, gra dy vel eh ny lhie er eash y thie, y boayl v'eh troggit as yn aght v'eh troggit. Ta Mnr van Zyl gra, y nhee dy vel y jeeig goll ynrican, myr sampleyr, gys boalley y thie, nagh vel jeeig veih'n voalley shen harrish y thalloo gys y thie hene, as myr shoh dy vel feme eisht er y chustymeyr jannoo red ennagh mychione shen er-e-hon hene, as dy vod sleih smooinaghtyn mychione shen ayns aght cosoyley rish cur ushtey, lesh piob ushtey vees goll gys y thie, vees er thalloo y shellooder as vees currym ersyn, as 'naght cheddin foddee sleih jeeaghyn er y jeeig veih'n thalloo gys y thie, dy vel feme er sorch ennagh dy yeeig dy chosney gys y thie, foddee ad seiy y frauaig ny hrooid as jannoo y kianglys jerrinagh shen.  

Ta Mnr Lamb gra dy vel daa hreen jeh'n Ellan as ta caa da kiangley ad aashagh dy liooar, as eisht 'sy treen er-mayrn dy vel dy mennick caabil oanluckit. T'eh gra dy vel yn aght smoo tarmaynagh as s'tappee dy gheddyn frauaig gys thieyn sleih, shen ayns rieughid lesh croan. T'eh gra dy vel aght feayslee ayn, as foddee ad cur ny stooghyn son sleih dy yannoo shen er-nyn-son hene, as mannagh vod ad jannoo shen, eisht dy beagh feme er paart dy obbyr goll er jannoo er y thalloo oc, dy gheddyn y frauaig veih'n voalley jeh'n thalloo oc gys y thie oc hene.  

Ta Mnr Lamb gra dy vel kuse dy reihyn ayn as nagh vel eh costal argid erbee, agh fy yerrey, my vees eh er y chustymeyr jannoo ad shen, foddee dy bee costys orroo dy gheddyn y kianglys shen gys y thie.

Ta Mnr Lamb gra dy vel ad cur enn er dy nee claare chramp yn ee shoh, as dy bee doolaneyn foue dy kinjagh. T'eh gra dy vel ad geaishtagh rish barelyn cheet back as dy vel ad gobbraghey rish yn lught-reill, dy smooinaghtyn mychione custymeyryn ayns gaue, as yn aght foddee ad cummal seose ad, as jannoo shickyr dy vel ablid ain ooilley dy gheddyn frauaig liorish 2029. T'eh gra dy nee cramp eh, agh dy vel ad gobbraghey rish caghlaaghyn sleih cochianglt rish y chooish dy yannoo shoh cho sloo doillee as boiragh as oddys ad.

Ta Mnr Lamb gra dy vel y doolane fo peiagh erbee vees gobbraghey 'syn Ellan, fo colught erbee ayns boayl ta pobble feer veg,  86,000 dy leih, dy vel eh ayns rieughid doolanagh dy liooar, dy gheddyn yn argid dy vaih ayns reddyn gollrish frauaig, myr shoh dy vel eh yindyssagh dy vel yn £50 millioon oc, as dy vel ad er baarail palchey argid, as nagh vel agh towse er-lheh dy argid 'sy phoht dy ve abyl dy chur argid er-e-hon. T'eh gra dy vel ad jannoo cre erbee oddys ad dy chooney lesh custymeyryn, agh dy bee traa, as dy vel ad er loayrt mychione bun-troggalys ayns thie as thalloo sleih hene, as dy neu-aighoil dy vel y currym son shen orroosyn hene, as dy vel ad cur eab er cooney liorish skeayley-magh y costys, myr shoh dy vel ad jannoo ny reddyn foddee ad dy chur eab er cooney, agh dy vel ad er ceau fortan dy bollagh hannah, as dy nee doolane mooar vees foue.

---oooOooo---

Ta Oltey yn Chiare as Feed son Doolish Yiass, Sarah Maltby, gra dy vel eh scanshoil dy vel yn Ellan baih ayns ny vees echey, lurg da Tinvaal coardail rish cur argid son cassanyn coshee. Ayns resooney magh bentyn da cummal seose cassanyn foshlit, ren Bnr Maltby shirrey er yn Tashtey dy reaghey argid dy ghoaill ayns laue y chooish myr ayrn jeh'n chlaare argidoil 'sy vlein shoh cheet. 

Ren olteynyn pohlldal treealtys Bnr Maltby vees cur er yn Rheynn Bun-troggalys cummal co-choyrle theayagh bentyn da caslys cheerey jarrooagh vees soilshaghey magh ooilley ny cassanyn foshlit, as shen dy ve jeant liorish Jerrey Souree 'sy vlein shoh cheet.

Ta Bnr Maltby gra, ny ta shin loayrt mychione ayns shoh, dy nee vondeish ashoonagh eh, as dy nee nhee eh as lhisagh shin goaill moyrn feer vooar ass, agh nagh bee fys ain er ny vees ain derrey vees eh caillt ain, as dy vel eh ro anmagh liorish shen, nagh oddys mayd jannoo monney mychione echey, myr shoh dy vel feme ain dy jarroo er baih ayns ny vees ain, cummal seose eh. T'ee gra dy vel ee cur enn er, harrish ny bleeantyn, dy vel claareyn argidoil feer voght er ve ec yn Rheynn Bun-troggalys, myr shoh nagh dod ad jannoo ny v'ad geearree jannoo.

---oooOooo---

Ta oltey noa Treisht Bea-feie Vannin, yn Dr Carmel Croukamp, gra dy vel toiggalys dy feer ec sleih 'syn Ellan er y chochianglys eddyr ynnajoor as foays. Ta'n Dr Croukamp er jeet dy ve Fer toshee son Cochianglyssyn rish y cheshaght ghiastyllagh. V'ee baghey ayns Skylley Vaayl roish my jagh ee dy obbraghey ayns coadey yn croo dooghyssagh ayns Brazil rish 15 bleeaney.

Ta'n Dr Croukamp gra dy vel mieys bea sleih ny lhie er y najoor ayns lheid yn aght dy vel ad cur geill da. T'ee gra dy vel cochianglys eddyr feallee as y foays oc as y slaynt oc, as ny co-voodeeyssyn as y tarmaynys as y najoor cha baghtal ayns ymmodee aghtyn ayns Ellan Vannin.

---oooOooo---

Ta queig jeh ynnydyn Eiraght Ashoonagh Vannin er ve currit stiagh mastey yn 10% dy vuill 'sy theihll ta'n colught er-linney Tripadvisor coyrlaghey sleih dy chur shilley er. Ta Tripadviser moylley yn Thie Tashtee ayns Doolish, Queeyl Laksey, Cashtal Rushen, Thie Vanannan as Cashtal Phurt ny Hinshey myr buill ayns ard-ghoo lesh keayrtee.

Ta'n aundyr cur enn er buill as ta barelyn jarrooagh ry gheddyn oc veih keayrtee. Ta Fer Toshee ny Obbraghyn son Eiraght Ashoonagh Vannin, Pauline Wall, gra dy nee onnor eh dy vel ynnydyn Eiraght Ashoonagh Vannin reesht mastey ny buill smoo ennoil lesh keayrtee, as nagh jinnagh eh cheet lesh yn cheshaght gyn cooney veih olteynyn ny wirranyn oc, arryltee, keayrtee as sleih elley ta pohlldal ad. T'ee gra, my sheshaght ghiastyllagh son freayll as cummal seose, dy vel shoh cur creeaght daue ass-y-noa liorish cur ad ayns cooinaghtyn wheesh ta keayrtee coontey feeu ynnydyn eiraght yn Ellan, as dy vel eh jannoo feailley jeh'n cheayll chionnit jarrooagh vees currit da keayrtee liorish ny fwirranyn oc, vel ny keayrtee veih buill faggys ny foddey.

Ta Eaghtyrane y cholught, Tripadviser, Kristen Dalton, cur moylley as soylley da Eiraght Ashoonagh Vannin, dy vel ny ynnydyn echey jannoo wheesh dy chleayney keayrtee dy dowanagh as dy chur boggey daue dy screeu my-nyn-gione ayns aght cho jarrooagh.

---oooOooo---

Va daa hirveish er nyn gummal er y chooylaghan ayns Doolish jea ayns cooinaghtyn jeh'n cragh tra va'n Ghrianane losht, lesh 50 dy leih marrooit as 80 gortit dy trome 'syn aile yn 2ah Mee Luanistyn 1973, tra va mysh 3,000 dy leih cheusthie jeh'n troggal. Cha row y troggal er ve ayn agh rish daa vlein. Ren Coonceil Doolish reaghey shirveish ayns Garaghyn Cooinaghtee Kaye ec kerroo oor roish shiaght jea, as va shirveish elley er yn ynnyd hene ec shiaght er y chlag. 

Ta Tina Brennen fer jeh'n phossan troddan, Cairys Bentyn da'n Ghrianane. T'ee gra dy row 50 peiagh marrooit, as dy row 11 fer jeu nyn baitchyn, as dy row 17 paitchyn faagit yn oie shen, ny neesht yn un phaarant. T'ee gra dy row shoh jannoo er sleih dy dowin, as dy vel fys eck dy vel sleih gra dy vel eh jeant as harrish, lhig dooin jus jarrood eh as goll er y hoshiaght, agh nagh vel ad toiggal, dy vel eh foast jannoo er sleih gys yn laa t'ayn jiu. T'ee gra dy vel ad screeu ree as gra nagh vel ad agh kiart nish er n'ghoaill toshiaght er loayrt mychione shoh nish, lurg ooilley yn traa shoh, er yn oyr dy vel eh dooney stiagh eh, as dy vel ad surranse liorish doghan preays post-trauma, mennick dy liooar.

Va taishbynys ry akin ayns Arcade y Villa Marina ayns Doolish, ny 50 jeh'n Ghrianane, va soilshaghey magh shennaghys kione twoaieagh Shooylaghan Doolish, as yn aght va plannyn jeant son y Ghrianane, as shennaghys y hroggal, goaill stiagh yn aile hene as yn ynnyd as ny t'er haghyrt mychione y chooish neayr's y traa shen. Va'n taishbynys ay derrey Jesarn, yn 9oo Mee Luanistyn.
 

More from Manx Gaelic